ΧΟΡΧΕ ΛΟΥΙΣ ΜΠΟΡΧΕΣ – Μυθοπλασίες

 Είναι δυνατόν ένας άνθρωπος που διαβάζει από τα 7 του και είναι τώρα 35, ένας άνθρωπος που αγαπάει τη Λατινοαμερικάνικη και δη την Ισπανόφωνη λογοτεχνία να μην έχει διαβάσει συστηματικά Μπόρχες; Είναι δυνατόν αυτός ο άνθρωπος να αγνοούσε μέχρι πριν δυο βδομάδες ότι Ficciones είναι τίτλος ενός εμβληματικού βιβλίου του τυφλού γέρου από το Μπουένος Άιρες και ότι Alef είναι ένα άλλο σημαντικό βιβλίο του;

Κι όμως είναι! Έχετε μπροστά σας αυτόν τον άνθρωπο και σας γράφει τώρα με τον αέρα του ανθρώπου που μυείται σε μια νέα θρησκεία, τη θρησκεία του Μπόρχες. Διάβασα λοιπόν αυτό το βιβλίο που όσο λίγες σελίδες έχει τόσο πλούσιο σε εκπλήξεις είναι. Ο Μπόρχες μάλιστα πιστεύει ότι είναι « κοπιώδης και εκφυλιστική αυτή η μανία [των συγγραφέων] να συνθέτουν τεράστια βιβλία και ν’αναπτύσσουν σε πεντακόσιες σελίδες μια ιδέα που η τέλεια προφορική έκθεση της δε θα’παιρνε παραπάνω από λίγα λεπτά!»

Αν κάποιος θέλει να διαβάσει Μπόρχες για πρώτη φορά αυτό το βιβλίο είναι η πιο κατάλληλη συλλογή διηγημάτων. Αποτελείται από δύο μέρη Τον Κήπο με τα Διακλαδωτά Μονοπάτια και τα Τεχνάσματα που με τη σειρά τους αποτελούνται από μια σειρά διηγήματα το καθένα. Αυτό είναι χαρακτηριστικό στην τέχνη του Μπόρχες όπως διάβασα και κάπου είναι σαν διαβάζεις μια Λογοτεχνία μέσα σε μια Λογοτεχνία, είναι πολλά βιβλία μέσα σε άλλα βιβλία. Το σύμπαν του είναι μια τεράστια βιβλιοθήκη. Επίσης έχω ακούσει ότι κάποτε τον είχαν ρωτήσει πως φαντάζεται τον παράδεισο και είχε απαντήσει σα μια τεράστια βιβλιοθήκη. Ένα από τα αγαπημένα μου διηγήματα σε αυτή τη συλλογή είναι αυτό που λέγεται Το Λαχείο της Βαβυλώνας όπου ο συγγραφέας προσπαθεί να εξηγήσει το τυχαίο στη ζωή επινοώντας ένα κόσμο όπου τα πάντα μπαίνουν σε μια φανταστική κλήρωση την οποία όλοι γνωρίζουν αλλά υποκρίνονται ότι αγνοούν.

Ξεφυλλίζω το βιβλίο και πέφτω συνεχώς πάνω σε προτάσεις που μου μένουν. Όπως ας πούμε «…Απ’το πολύ να κλαίμε τις κακοτυχίες των ηρώων στα μυθιστορήματα, καταλήξαμε να κλαίμε τις δικές μας υπερβολικά.»

Κάτι άλλο που θέλω να σχολιάσω είναι η μετάφραση του Αχιλλέα Κυριακίδη. Δεν έχω διαβάσει παρά μερικά αποσπάσματα στο πρωτότυπο αλλά τα ελληνικά του μεταφραστή είναι τόσο σπουδαία που σου δίνουν την εντύπωση ότι γίνεσαι καλύτερος άνθρωπος!

Τέλος να πω ότι το βιβλίο το διάβασα από αυτήν την ειδική έκδοση που παρήγγειλε η εφημερίδα το Βήμα. Είναι μια πολύ καλαίσθητη έκδοση, όπως όλες αυτής της σειράς. Γενικά αυτή η προσφορά της εφημερίδας είναι πολύ αξιόλογή και για την επιλογή των τίτλων αλλά και τις καλές μεταφράσεις. Καμία σχέση με την προηγούμενη προσφορά κλασικών έργων της Ελευθεροτυπίας που μου φαινόταν σαν αρπαχτή. Γενικά νομίζω ότι αυτά τα κλασικά έργα θα έπρεπε να διατίθενται σε χαμηλές τιμές όπως ας πούμε οι σειρές του Penguin και του Wordsworth

Άλλες πηγές:
Βιογραφία
Ποιήματα (στα Αγγλικά)

Ποιήματα (στα Ισπανικά)

Εγκυκλοπαίδεια Μπόρχες
Εκτενής Βιβλιογραφία

Κι ενώ εγώ ήμουνα στις τελευταίες σελίδες αυτού του βιβλίου χθες το βράδυ συνάντησα ένα φίλο άρτι αφιχθέντα από το Μπουένος Άιρες. Η βραδιά γέμισε από τις ωραίες διηγήσεις του για τις αβενίδες και τα μπαρ της Αργεντίνικης πρωτεύουσας. Το παρόν κείμενο το αφιερώνω στη φιλενάδα μου τη Σοφία που είναι σοφή και χρόνια τώρα μου λέει να διαβάσω Μπόρχες. Ελπίζω Σοφούλα να μου δανείσεις το βιβλίο που σου χάρισα με τα Δοκίμια του δάσκαλου! Κι εσύ Ευριπίδη ελπίζω να μας στείλεις καμία από τις 800 φωτογραφίες που τράβηξες! 

21 Comments

  1. ο άνθρωπος που άλλαξε τον ρου των διηγημάτων παγκοσμίως…

    χωρίς τον μπόρχες (αλλά όχι μόνο αυτόν…) η γραφή θα ήταν σίγουρα λιγότερο τολμηρή…

    Like

  2. Μιά και σκοπεύεις να χαθείς για τα καλά στο μπορχεσιανό κόσμο, ίσως αντί να αγοράζεις διάφορες συλλογές διηγημάτων ξεχωριστά, να δεις τα βιβλία “Άπαντα Πεζά”, “Άπαντα Ποιήματα”, “Άπαντα Δοκίμια”, (νομίζω σε αυτό αναφέρεσαι στο post), σε επιμέλεια, μετάφραση, σχολιασμό του Αχιλλέα Κυριακίδη, εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα.

    Δεν υπάρχει αμφιβολία, ο Α.Κ. αγαπά ιδιαίτερα τον Μπόρχες, γι’ αυτό και οι προσεγμένες μεταφράσεις.

    Κάν’ το, και θα δεις πόσο δίκιο είχε η Σοφία – απ’ ότι καταλαβαίνω όνομα και πράγμα αυτή η κοπέλα- που σε προέτρεπε γι’ αυτό όλα αυτά τα χρόνια.

    Επίσης, ίσως να σε ενδιαφέρει το πρόσφατα μεταφρασμένο στα ελληνικά διήγημα του Luis Fernando Verissimo, με τίτλο “Ο Μπόρχες και οι αιώνιοι ουρακοτάγκοι”, εκδόσεις Άγρα, όπου μυθοπλαστικά ο Μπόρχες συμμετέχει στην εξιχνίαση μιας δολοφονίας που συμβαίνει σε ένα φιλολογικό συνέδριο.

    Like

  3. Ευχαριστώ πολύ για τις προτάσεις standby, τα έχω υπ’όψη μου τα Άπαντα και είναι στο πρόγραμμα αγορών 🙂

    Like

  4. Να πω τη γνώμη μου για την τυπογραφική είκόνα των ελληνικών του βιβλίων;
    Είμαι ευτυχής που μια κυρία μυημένη και ερωτευμένη με το Μπορχεσιανό σύμπαν μου χάρισε τα άπαντα πεζά. εκεί μπορώ να ανατρέξω κάθε στιγμή, να βρω οτιδήποτε, να χαθώ μέσα στη “βιβλιοθήκη” του δημιουργού. όμως τα λεπτά άσπρα βιβλιαράκια του οίκου Ύψιλον έχουν άλλη χάρη κι άλλη πρακτική ευκολία στη μαγική ώρα της ανάγνωσης ειδικά στο κρεβάτι.
    Άννα σε χαίρομαι πολύ, ωραία παρουσίαση!

    Like

  5. Αυτό σκεφτόμουνα κι εγώ Δημήτρη. Ωραία και καλά τα άπαντα αλλά τα βιβλιαράκια τα κουβαλάς και στην τσάντα σου και τα διαβάζεις στο τραίνο, στην ουρά για την τράπεζα και ούτω καθ’εξής.

    Like

  6. Με αφορμή το Alef (blogger) πήρα πρόσφατα κι εγώ το “Άπαντα πεζά”. Νομίζω όμως θ ‘αργήσω να γράψω σχόλια. Δεν μπαίνεις εύκολα σ’ αυτό το σύμπαν.

    Like

  7. Με τρελλαίνει το γεγονός ότι για μας Alef είναι πρωτίστως η αγαπημένη μας μπλογκερ. Νομίζω και του Μπόρχες θα του άρεσε αυτό το μπέρδεμα

    Like

  8. Αχ Αννα μου, σε ζηλεύω που μαζί του εσύ τώρα ξεκινάς! Οπως ζηλεύουμε τον άλλον όταν βρίσκεται στην απαρχή ενός μεγάλου έρωτα, αλλά όπως λες “ο Μπόρχες είναι θρησκεία” και πρέπει να έρθει η ώρα για τη Μεγάλη Συνάντηση. Επίσης αυτός είναι ο λόγος που παρά την “εξάρτηση” συνήθως βγάζω τον σκασμό (κάτι σαν το “μη πιάσεις το όνομά του Θεού σου επί ματαίω”) παρότι στην εφημερίδα έχω γράψει κατ’ επανάληψη- υπάρχει και μια συγκλονιστική βιογραφία- δεν έχω αναφερθεί σε κείνον στο μπλογκ. Περιμένω να μου μιλήσουνε για να μιλήσω, να με ρωτήσουμε για να εξηγηθώ (και για το άλεφ και για το Γκόλεμ). Μαζί του έχω ερωτευθεί, κηδέψει, κλάψει, πονέσει, παρηγορηθεί, κυρίως παρηγορηθεί. Εχθες με την Καρυστιάνη λέγαμε για… νεκροταφεία (μέγα πάθος και για τις δυο, το πρώτο… αξιοθέατρο όπου πάμε) ε στο δικό μας στο “σπίτι” ενός αγοριού που τυχαίνει να είναι και ο παιδικός μου φίλος υπάρχει η φράση “τώρα είναι άτρωτος σαν τους Θεούς, κανένας δεν μπορεί να τον πληγώσει”. Μπόρχες σε ένα… νεκροταφείο στο Κορωπί! Διαβάζοντας Μπόρχες από μια ανθολογία που είχε βγάλει ο “Δόμος'” τότε θυμάμαι, άντεξα και αποκωδικοποίησα την πρώτη μεγάλη απώλεια στη ζωή μου. Σε ζηλεύω που τον γνωρίζεις τώρα γιατί έχεις μια πολύ ενδιαφέρουσα διαδρομή. ‘Η μάλλον όχι καθόλου δεν σε ζηλεύω, θα τον ξαναδιαβάσω – όπως κάνω πάντα- και όπως μπορείς ν’ αγαπάς πολύ τον ίδιο άντρα για μια ολόκληρη ζωή (λέμε τώρα, θάθελα κι αυτό να μου συμβεί). Φιλιά (όταν έρθεις στην Αθήνα έχεις δώρο από μένα τα άπαντά του, τον έχει μεταφράσει εκτός από τον Κυριακίδη κι ο Καλοκύρης, και οι δυο εξαιρετικά. Και ναι, τα βιβλιαράκια Υψιλον είναι υπέροχα).
    @ anagnostria> Χαίρομαι τόσο που υπήρξα η αφορμή. Ο Μπόρχες είναι κάτι σαν το “σουσάμι άνοιξε”, όποιος τον αγαπά, γίνεται φίλος μου. Κι όσο περισσότερο, τόσο περισσότερο φίλος μου.

    Like

  9. o Borges ειναι το πιο μακρυ ταξιδι που εχω ξεκινησει ποτε μια που μεταξιδευει εδω και περιπου 20 χρόνια. Πλαι στο γραφειο μου εχω διαφορες εκδοσεις από ποιηματα και πεζα και πολυ συχνα ανακατευω το δικο μου συμπαν με το δικο του με τροπους που καθε φορα ειναι διαφορετικοι. γι’ αυτο και δεν ητανε τυχαιο που το αρχικο ονομα που εδωσα στο blog μου ητανε ficciones (οταν πρωτοξεκινησε ειχε μονο κειμενα για βιβλία και καταστασεις που ποτε δεν υπήρξαν).

    παντως οσο διαβαζεις μπορχες θα δεις και συ πως μπορει το συμπαν του να ειναι πεπλεγμενο μα εχει πολύ σαφεις δομες και λειτουργιες και πως κινείται σε όλα τα ποιηματα και τα πεζα με σχεδον την ιδια φιλοσοφια και τους ιδιους νόμους. σίγουρα ειναι ο πιο ‘εγωιστης’ από τους νοτιαμερικάνους και σίγουρα το συμπαν του εχει σαν κέντρο κάποιες σολιψιστικές/Μπερκελεικές ιδέες, πραγμα που κανει την αναγνωση του πιο περιπλοκη γιατι στην ουσια πρεπει να μπεις στο δικο του πετσι για να την καταλαβεις. αλλα απο κει και περα… το απειρο.

    μερσι για το λινκ και που μου τον ‘θυμησες’.

    Like

  10. Ένα μικρό στοιχείο και από εμένα, Άννα: Ο κήπος με τα διακλαδωτά μονοπάτια θεωρείται ως βασική πηγή έμπνευσης της θεωρητικής προσέγγισης του Hypertext.

    Πολύ σπάνια θα βρεις επιστημονικό βιβλίο για το hypertext (cybertext) που να μην αναφέρεται στον Κήπο.

    Φανατικός και εγώ σου συνιστώ μόνο προσοχή στους… καθρέφτες…

    Like

  11. Καλησπέρα! Βρήκα το blog σου κατα λάθος, αλλά τώρα που το βρήκα, θα σε παρακολουθώ.
    Ο Μπόρχες είναι ο αγαπημένος μου ξένος διηγηματογράφος. Μου αφήνει πάντα στο τέλος μια παράξενη συγκίνηση, μακριά από κάθε χαζομελό, κάτι σαν εγκεφαλική διέγερση. Μπορεί να ακούγεται χαζό έτσι, αλλά δεν ξέω να το διατυπώσω αλλιώς. Το πρώτο κείμενό του που διάβασα ήταν το διήγημα για τον Μινώταυρο, στον τόμο που παρουσιάζεις εδώ – αλλά δυστυχώς δεν θυμάμαι τον ακριβή τίτλο του. Είναι πολύ γοητευτικός κάθε φορά που αποφασίζει να “δει” έναν γνωστό μύθο από μια αναπάντεχη οπτική γωνία – όπως τώρα από την οπτική του Μινώταυρου. Το αγαπημένο μου βιβλίο του Μπόρχες είναι το Αλεφ, μια συλλογή διηγημάτων που στο τέλος καταλαβαίνεις ότι συνδέονται όλα μαζί, ανεπαίσθητα και απρόοπτα.

    Οπως σου είπα, θα σε παρακολουθώ. Υπάρχει ακόμα ένας λόγος, εκτός από την βιβλιοφιλία: Είμαι κι εγώ από τη Ρόδο, και τώρα βρίσκομαι ξενιτεμένος στη Θεσσαλονίκη.

    Like

  12. Άντε να πω κι εγώ κάτι που είχα την πρωτοβουλία να εκδοθούν τα Άπαντα με τους φίλους Αχιλλέα και Δημήτρη όταν ήμουν (μέχρι πριν λίγους μήνες, τώρα σε δικό μου Εκδοτικό σχήμα, Εκδόσεις Τόπος) Διευθυντής Λογοτεχνίας στα Ελλ. Γράμματα. Οι εκδ. του Βήματος είναι καλές τυποτεχνικά αλλά οι μεταφράσεις είναι παλιές. Η διαφορά με τα Άπαντα είναι ότι εδώ οι μεταφράσεις ξανακοιτάχτηκαν, διορθώθηκαν, προσέχτηκαν κ.λπ. κ.λπ. Οι διαφορές είναι μεγάλες.
    Τώρα στην ουσία. Με τους μεγάλους δημιουργούς, όπως τον Μπόρχες, όπως τον Τζόις, όπως τον Ντοστογιέβσκι κ.λπ. το ταξίδι δεν τελειώνει ποτέ. Αρχίζει την ημέρα που πιάνουμε στα χέρια ένα βιβλίο τους και τελειώνει όταν δεν μπορούμε άλλο να διαβάσουμε, ή όταν γίνουμε τόσο σοφοί ώστε να μην το χρειαζόμαστε άλλο. Η ανάγνωση εδώ είναι αργή, πολύ αργή. Είναι μια μύηση που έχει παρατεταμένο αρχικό στάδιο (π.χ. έκπληξη, θαυμασμό, μαγεία, έλξη, τρόμο, απορία κ.λπ.), παρατεταμένη στάση (όταν διαλέγεις τα κομμάτια στα οποία επανέρχεσαι, όταν επανέρχεσαι και σου φαίνονται ακόμα αδιάβαστα, όταν ξαναδιαβάζεις και βρίσκεις νέες απολαύσεις κ.λπ.). Η αργή διαδικασία μύησης σ’ αυτά τα έργα / σύμπαντα μοιάζει με την ερωτική. Κάθε φορά που κάνεις έρωτα, είναι πάντα μια καινούργια φορά. Με έπιασε κάτι κι εμένα. Καλώς ήρθες!

    Like

  13. Ευχαριστώ Άννα. Στον δικτυακό τόπο που φτιάχνουμε αυτόν τον καιρό στον «Τόπο» σκοπεύω να εντάξω μια ηλεκτρονική (και πανελλαδική) λέσχη αναγνωστών όπου θα συζητάμε πολλοί μαζί περίπου με τον τρόπο που συζήτησες εσύ με τον Βασίλειο τις προάλλες. Επειδή είμαι ο ίδιος συγγραφέας και έχω καλές σχέσεις με τους καλύτερους συγγραφείς εδώ (δεν είναι πολλοί, κι ούτε μπεστσελερίστες οι περισσότεροι, if that means anything to you) στο παιχνίδι θα μπει πολύς κόσμος. Και ξένοι συγγραφείς, για όσους καταλαβαίνουν αγγλικά. Π.χ. δύο τρεις αγαπημένοι με τους οποίους έχω επαφή (David Mitchell, Ali Smith, James Meek, ακόμα κι ο χαλκέντερος Αlain Robbe-Grillet!). Θα είσαι, υποθέτω, από τους πρώτους που θα προσκαλέσω να συμμετάσχεις. Όπως και ο Βασίλειος, τον οποίο από χθες έχω βομβαρδίσει (αλλά φαίνεται του αρέσει) με διάφορα σχόλια σχετικά με το Νόμπελ κ.λπ. Tι να πω χαίρομαι που σας ανακάλυψα και εννοείται σας βάζω link στo ελληνικό μου blog (badpupil.blogspot.com). Καλή φθινοπωρινή μέρα!

    Like

  14. Πολύ ωραίες οι ιδέες σου Άρη. Πραγματικά απορώ γιατί μέχρι τώρα οι εκδοτικοί οίκοι δεν εκμεταλλεύονται αυτό το καινούριο μέσο. Δε νομίζω ότι η περιορισμένη πρόσβαση στο ίντερνετ είναι διακαιολογία, γιατί όλο και περισσότεροι άνθρωποι το χρησιμοποιούμε σε καθημερινή βάση.
    Θα χαρώ πολύ να συμμετέχω σε μια τέτοια συζήτηση ειδικά με κάποιους Άγγλους συγγραφείς.
    (Ο δικτυακός τόπος σας πρέπει να βγει άμεσα. Μια αναζήτηση στο γκουγκλ δε βγάζει παρά ένα άρθρο σε μια τοπική εφημερίδα).

    Like

  15. Αν μπεις στο http://www.toposbooks.gr θα δεις ότι το site είναι under construction. Aν όμως μπεις στη μητρική εταιρεία στην Μοτίβο Α.Ε. (της οποίας επίσης το σάιτ τώρα φτιάχνεται, βλέπεις ξεκινήσαμε μόλις την Άνοιξη!) δηλ. στη διεύθυνση motibo.com κάτω χαμηλά υπάρχει το σήμα των εκδ. Τόπος. Αν κάνεις κλικ σε βγάζει κατευθείαν στο σχέδιο βάσει του οποίου θα στηθεί ο ιστότοπος του Τόπου. Είναι όμως ακόμα ατελές. Δεν υπάρχει ακόμα στο μενού ούτε η θέση για το chat room ούτε για τα μπλογκ. Σύντομα, δηλαδή σε καμμιά 20ριά μέρες, μαζί με τα πρώτα 20 βιβλία που εκδίδουμε, θα δεις το σάιτ να δουλεύει!

    Like

  16. To Κοίταξα και φαίνεται ενδιαφέρον. Μου άρεσε το κομμάτι με τα πρώτα κεφάλαια. Άντε καλή αρχή σας εύχομαι!

    Like

  17. Ειναι μοναδικός ο μπόρχες και τα σχόλια σας επίσης

    Like

  18. είναι « κοπιώδης και εκφυλιστική αυτή η μανία [των συγγραφέων] να συνθέτουν τεράστια βιβλία και ν’αναπτύσσουν σε πεντακόσιες σελίδες μια ιδέα που η τέλεια προφορική έκθεση της δε θα’παιρνε παραπάνω από λίγα λεπτά!»

    Like

  19. Ψάχνω απεγνωσμένα να βρώ αυτο το βιβλίο εδώ και πολύ καιρό, είναι εξαντλημμένο παντού! Καμια ιδέα?

    Like

Leave a comment