NAOMI ALDERMAN – Disobedience

 Μόλις τέλειωσα αυτό το βιβλίο. Το αγόρασα αφού είδα μια διαφήμιση του penguin και πρέπει να ομολογήσω ότι παρασύρθηκα από το εξώφυλλο και το θέμα.

Η ιστορία έχει ως εξής: Στους κόλπους της Ορθόδοξης Εβραϊκής κοινωνίας του Λονδίνου ένα κορίτσι μεγαλώνει με τον πατέρα του, μια ηγετική φιγούρα της προαναφερθείσας κοινότητας. Εμείς τη γνωρίζουμε όταν έχει πια φύγει για χρόνια από την Αγγλία και έχει κόψει κάθε δεσμό με την οικογένεια της. Ο ξάδελφος της, της τηλεφωνεί να της πει ότι ο πατέρας της πέθανε.

Η Ρόνιτ λοιπόν γυρίζει πίσω να αντιμετωπίσει τα φαντάσματα του παρελθόντος (όπως λένε και οι καταξιωμένοι κριτικοί) να δει τον ξάδελφό της και να γνωρίσει τη γυναίκα του η οποία είναι η παλιά καλύτερη της φίλη. Κυρίως όμως να βρει τα δύο κηροπήγια που χρησιμοποιούσε η μαμά της όταν ήταν μικρή μια από τις ελάχιστες αναμνήσεις που έχει από τη μητέρα της.
Η κοινότητα δε χαίρεται και πολύ που την ξαναβλέπει, είναι και αυτή εντελώς διαφορετική από τα (αυστηρά) πρότυπα τους, φοράει φούστες με σκίσιμο στο πλάι, καπνίζει, και υποστηρίζει ότι έχει μια σχέση με μια γυναίκα.

Και έτσι εξελίσσεται αυτό το μυθιστόρημα που είναι μια σπουδή για το κατά πόσο μπορούμε να πιστεύουμε σε κάτι αλλά να μην υπακούμε ακριβώς τους κανόνες. Είναι κι ένα μυθιστόρημα για τις Εβραίες γυναίκες και τι σημαίνει γι αυτές να αναλαμβάνουν πάντα το δεύτερο ρόλο, για τη σιωπή που τους ταιριάζει περισσότερο. Ίσως γι αυτό άλλωστε η συγγραφέας να κέρδισε και το βραβείο Orange για νέες συγγραφείς. Είναι επίσης ένα μυθιστόρημα που εστιάζει στη διαφορά του να είσαι Εβραίος στην Αμερική και στην Αγγλία.

Τώρα για το αν μου άρεσε. Μου άρεσαν κάποια κομμάτια αλλά η γενική μου εντύπωση είναι μέτρια. Ένα μέτριο βιβλίο που δεν έβγαλε τη δύναμη που θα μπορούσε γιατί το θέμα είναι πραγματικά ενδιαφέρον. Οι τρεις ήρωες του βιβλίου έχουν τρομερά ζητήματα να λύσουν αλλά μάλλον τα αφήνουν να τους προσπερνάνε και τα αντιμετωπίζουν με μια στωικότητα που σπάει κόκαλα. Η σχέση με τον πατέρα της Ρόνιτ την απασχολεί συνεχώς και κάνει χρόνια ψυχοθεραπεία, αλλά φαίνεται να λύνεται με μια απλή αναφορά, ένα εύρημα που μου φαινόταν τόσο αναμενόμενο, από την τρίτη σελίδα είχα σκεφτεί ότι τα κηροπήγια δε θα ήταν στο μέρος που έψαχνε. Έπειτα η σχέση με την Έστι: τη μια στιγμή την απορρίπτει και μετά από μερικά κεφάλαια γίνονται και πάλι ερωμένες χωρίς να μας εξηγήσει τίποτε.

Ένα ενδιαφέρον στοιχείο ήταν ότι στην αρχή του κεφαλαίου καταπιάνεται με μια ιδέα της Εβραϊκής θρησκείας με αποσπάσματα από κείμενα και την αναλύει, την οδηγεί σε κάτι αντίθετο από αυτό που πιστεύουμε συνήθως. Το θέμα της ανυπακοής είναι κεντρικό φυσικά και μάλιστα η συγγραφέας το ερμηνεύει αρκετά καλά, λέει ότι είναι ίδιον του ανθρώπου, αυτό που τον κάνει να ξεχωρίζει από τα άλλα πλάσματα ίσως, η δυνατότητα να είναι ανυπάκουος.

Επίσης το πιο ενδιαφέρον είναι μια μίνι συνέντευξη της συγγραφέα που έχει στο τέλος καθώς και οι συνταγές για ένα τυπικό δείπνο Παρασκευής και μια γλυκιά αποστροφή. Σε όλο το βιβλίο δίνει πολύ σημασία στο άγχος να ετοιμαστεί ό,τι πρέπει να ετοιμαστεί πριν αρχίσει το Shabat, στις 6 το απόγευμα της Παρασκευής. Κι εκεί στο τέλος του βιβλίου δίνει τη διεύθυνση ενός πολύ καλού χασάπικου στο Λονδίνου που μπορεί να στα ετοιμάσει όλα όπως πρέπει ( kosher) κι εσύ απλώς να τα πάρεις σπίτι να τα ζεστάνεις και να τα χαρείς με την οικογένεια σου, μαλώνοντας, ξαναβρίσκοντας τα, διαβάζοντας μια Εβραϊκή εφημερίδα. Γιατί τελικά αυτό είναι το νόημα. Yes indeed. Σε όλες τις θρησκείες.

Στην έκδοση που το διάβασα έχει και πολλά αποσπάσματα από κριτικές σε εφημερίδες και περιοδικά της Αμερικής και της Αγγλίας. Απ’ότι καταλαβαίνω είχε πολύ καλές κριτικές. Στο εξώφυλλο μάλιστα έχει μια μικρή πρόταση από το περιοδικό Elle: «Κάνε στην άκρη Ζέιντι Σμιθ». Ε, όχι κι έτσι βρε παιδιά. Νομίζω ότι το πιο ακριβές είναι κάτι από τους Times: « Μια ευμενής παρουσίαση μιας κοινότητας σε κρίση». Η συγγραφέας λέει ότι δουλεύει το δεύτερο βιβλίο της που αναφέρεται στο πόσο παράξενο βρίσκουν το Χριστιανισμό οι Εβραίοι. Πολύ καλό θέμα. Κι εγώ σε όλο το βιβλίο είχα αυτή την αίσθηση : «Μα γιατί οι άνθρωποι κάνουν τόσο δύσκολη της ζωή τους, εξ’αιτίας της θρησκείας τους; Πόσο σημαντικές είναι οι τελετουργίες, πόσο ηρεμιστικές και θεραπευτικές; Και τι γίνεται με αυτούς που διαφέρουν;»