ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΙΛΙΟΣ – Χάρτινα Φιλιά

hilios.jpg Πριν λίγο καιρό έλαβα ως δώρο από τον ίδιο το συγγραφέα, το βιβλίο Χάρτινα Φιλιά. Είμαι πάντα κάπως επιφυλακτική όταν μου στέλνουν κάποιο βιβλίο γιατί δημιουργείται μια πιο προσωπική σχέση με το συγγραφέα και μετά αν δε μου αρέσει το βιβλίο; Πως μπορείς να γράψεις χωρίς να αυτολογοκρίνεσαι;

Ευτυχώς εδώ έχουμε μια περίπτωση εντελώς διαφορετική. Ας το πάρω απ’την αρχή λοιπόν.

Πρόκειται για την ιστορία μιας ηθοποιού που ξεκινάει στα μπουλούκια με ευτελή έργα και σιγά σιγά χάρη στο πάθος της και την αγάπη της για την τέχνη της γίνεται γνωστή ηθοποιός περιφερειακών θιάσων. Χωρίς την αίγλη των μεγάλων πρωταγωνιστριών αλλά με πολύ μεράκι. Ώσπου στο απόγειο της δόξας της τα παρατάει όλα και παντρεύεται ένα καραβανά, έναν αξιωματικό που πολύ λίγη σχέση με την τέχνη έχει.

ΤΟ βιβλίο κινείται συνεχώς μπρος πίσω στο χρόνο όπου η Νέλλη/ Μεταξία θυμάται το παρελθόν της και ζει το παρόν της αφού ο αξιωματικός έχει πεθάνει πια και την έχει αφήσει χήρα σε μια επαρχιακή πόλη.

Ο χαρακτήρας της ηρωίδας είναι πραγματικά πειστικός και ενδιαφέρων. Με τις μεταπτώσεις της με τις μελοδραματικές κορώνες της αλλά και με πολύ χιούμορ και καπατσοσύνη. Αυτό όμως που μου έκανε πολύ εντύπωση ήταν το πώς έστησε ο συγγραφέας το σκηνικό όλης της ιστορίας. Η Ελλάδα των δεκαετιών 60-70 και αρχές 80 στην επαρχία και ενίοτε στην πρωτεύουσα σκιαγραφείται πολύ όμορφα, με μεγάλη λεπτομέρεια. Οι τύποι και οι χαρακτήρες επίσης αυτής της Ελλάδας, διαγράφονται εξαιρετικά.

Ένα άλλο στοιχείο του βιβλίου, η συνεχής αναφορά της ηρωίδας σε ρόλους, έργα και θεατρικούς συγγραφείς βοηθάει να τη γνωρίσουμε καλύτερα και να εκτιμήσουμε τη γκάμα των ικανοτήτων της.

Το δεύτερο μέρος του βιβλίου όπου όλα τα σημαντικά γεγονότα έχουν συντελεστεί (το θέατρο, ο γάμος, η απιστία, ο θάνατος) κυλάει κάπως πιο αργά από το πρώτο. Είναι το κομμάτι της ενδοσκόπησης, το κομμάτι όπου και η ηρωίδα μεγαλώνει και βιώνει καινούρια πράγματα. Ο έρωτας, το σεξ δεν έχουν πια τόση σημασία όσο η φιλία και η ηρεμία.

Στις τελευταίες σελίδες πραγματικά θαύμασα πόσο καλά έχει καταλάβει τις γυναίκες ο συγγραφέας. Αυτή η συνεχής εναλλαγή συναισθημάτων, το ανικανοποίητο μια έντονη, παράφορη τάση φυγής, η ανάγκη για το ταξίδι, νομίζω ότι θα μπορούσε να μιλάει για την καθεμία από μας.

« Άχαροι και μίζεροι οι άντρες της ζωής της, χωρίς εκείνο το πέταγμα που ονειρευόταν για τον άντρα, ένα πέταγμα που θα τον έκανε στα μάτια της αετό, να την πάρει στις φτερούγες της να την απογειώσει. Δεν είχαν τίποτε από την αρματωσιά των αντρικών ρόλων που έστηνε απέναντι της σε κάθε παράσταση, στη σκηνή και στον καθρέφτη της, κανένας απολύτως.

Γι αυτό επέλεξε να κυκλοφορεί συνοδευόμενη από τη Βουλγάρα αμπιγιέζ, από φίλους και γνωστούς, στην καλύτερη περίπτωση από την Αριστέα….

Ύστερα μονομιάς αλλάζει γνώμη κι αποζητά έναν ίσκιο αντρικό για να κουρνιάσει πλάι του, να κρεμαστεί στο μπράτσο του, να του μεταδώσει τον πυρετό του κορμιού της. Έτσι είναι η Νέλλη Χάρμα. Άστατη και ενδοτική στους πειρασμούς γιατί είναι γυναίκα, πάνω και πρώτα απ’όλα γυναίκα. Ξέρει καλά πως στο τέλος θα πικραθεί μα δε τη νοιάζει….»

Αυτό το κομμάτι καθώς και η ταύτιση προς το τέλος με μια μεγάλη ηρωίδα, την Αλεξέντρα Ντελ Λάγκο απ΄το Γλυκό Πουλί της Νιότης του Tennessee Williams είναι νομίζω η επιτομή του βιβλίου.

Για μένα η μέρα των Χριστουγέννων σημαίνει να ξυπνάω αργά να πίνω καφέ, να τρώω μελομακάρονα και να έχω ένα ωραίο βιβλίο να διαβάζω κατά προτίμηση παραμύθι. Πριν χρόνια τέτοια μέρα είχα διαβάσει το πρώτο του Χάρι Πόττερ και πέρσι τέτοια μέρα διάβαζα τον Έραγκον. Φέτος ήταν κάπως διαφορετικά γιατί κάνω μια προσπάθεια να συνδυάσω τα ασυνδύαστα που σημαίνει ότι δεν κοιμήθηκα σχεδόν καθόλου το βράδυ και απ’τις 7:30 ξεκίνησα το μαγείρεμα. Να, τώρα το απόγευμα βρήκα επιτέλους την ηρεμία να διαβάσω τις τελευταίες σελίδες και να το ευχαριστηθώ.

Ευχαριστώ λοιπόν το συγγραφέα γι αυτό το ωραίο Χριστουγεννιάτικο δώρο, δεν ξέρω, ο άνθρωπος μάλλον θα κατάλαβε πόσο εθισμένη στα Χάρτινα Φιλιά είμαι κι εγώ και μου το έστειλε, καλή του ώρα.

13 Comments

  1. Δεν είμαι λοιπόν ο μόνος που έχω συνδέσει τα Χριστούγεννα με παιδικά βιβλία. Χαίρομαι. Εγώ καταλαβαίνω ότι πλησιάζουν τα Χριστούγεννα όταν πιάνω τον εαυτό μου να χαζεύει στις “προθήκες” του amazon ψάχνοντας για νέες εκδόσεις του Τομ Σογερ. Αν και φέτος δεν βρήκα κάτι ενδιαφέρον… Πέρυσι είχα πάρει μια πολύ ωραία έκδοση (Gramercy Books) με έγχρωμες ζωγραφιές κάποιου Troy Howell και ασπρόμαυρες κάποιου True W. Williams. Έγραψα και τ’ όνομά μου στην πρώτη σελίδα, εκεί που λέει: “This book belongs to:”.
    Προχθές πάντως πήγα με τα παιδιά μου και ακούσαμε τον Ευγένιο Τριβιζά να διαβάζει το Ένα ελατάκι για τον Τάκη. Ενθουσιάστηκαν βέβαια.
    Χρόνια πολλά!

    Like

  2. Χρόνια πολλά και σε σένα και στην οικογένεια. Χριστούγεννα και παραμύθι είναι μαστ (που λέμε και στο χωριό μου).

    Like

  3. “Στις τελευταίες σελίδες πραγματικά θαύμασα πόσο καλά έχει καταλάβει τις γυναίκες ο συγγραφέας.”
    ΣΕ ΙΚΕΤΕΥΩ!!!!!!!
    Τα λεπτομερη στοιχεια του συγγραφεα μπας και μας δωσει λιγο απο την γνωση του!!!!!!

    Like

  4. ομορφα και καλες γιορτες στην βροχερη μας πολη…με εχεις τρελανει στα βιβλια που δεν ξερω τι να παω να αγορασω…ετοιμαζομαι αυτες τις μερες για σινεμα να δω το αστερι του βορρα την τριλογια του Πουλμαν…besitos..

    Like

  5. Συνιστώ το βιβλίο “ΧΑΡΤΙΝΑ ΦΙΛΙΑ” ως Πρωτοχρονιάτικο δώρο σε κάθε επίδοξο ιχνυλάτη της γυναικείας ψυψοσύνθεσης και όχι μόνο…

    Like

  6. Συγγνώμη, το ψυψοψύνθεσης να διαβαστεί ως ψυχοσύνθεσης. Άντε και καλή χρονιά.

    Like

  7. Πες τα βρε Γιάννη γιατί ο Βαγγέλης με δουλεύει και υποστηρίζει ότι δεν κατανοείται η γυναικεία ψυχοσύνθεση.

    Ντάμιαν κι εγώ θέλω να τη δω αυτή την ταινία. Το βιβλίο ήταν απίθανο.

    Like

  8. Συμφωνώ απόλυτα με την εισαγωγή σου: η προσωπική σχέση με τον συγγραφέα θολώνει τη ματιά.
    Καλή χρονιά
    και καλές αναγνώσεις.
    Πατριάρχης Φώτιος

    Like

  9. ΧΑΡΤΙΝΑ ΦΙΛΙΑ
    Δημήτρης Χίλιος

    Ένα μυθιστόρημα – ψυχογράφημα, στο οποίο κυριαρχεί ένας διαρκής διάλογος της ηρωίδας με τον εσωτερικό της κόσμο, και παράλληλα με το πλούσιο και γεμάτο έντασή παρελθόν της. Τότε που θριάμβευε ως πρωταγωνίστρια στις θεατρικές σκηνές.
    Η πίκρα της απομάκρυνσής από το μαγικό κόσμο του θεάτρου
    την οδηγεί στη μοναξιά, στη φθορά, στη λύπη και στο απωθημένο.
    Ώσπου αποφασίζει και προχωράει στην υπέρβασή. Η ανάγκη της να έρθει σε επαφή μ’ αυτό που ήταν, την ωθεί στην αναζήτησή ίχνους από την προηγούμενη ζωή της. ΄Όπως λέει και ο Καβάφης:

    « Οι περασμένες μέρες πίσω μένουν,
    μια θλιβερή γραμμή κεριών σβυσμένων,
    τα πιο κοντά βγάζουν καπνόν ακόμη».

    Αυτό το καπνό αποζητά απεγνωσμένα να αναζωπυρώσει η ηρωίδα. Γιατί, για εκείνη δεν είναι θλιβερή η ανάμνησή περασμένων μεγαλείων. Βρίσκεται λοιπόν, ο αναγνώστης να παρακολουθεί με αμείωτο ενδιαφέρον τον αγώνα και την αγωνία της, να επιστρέψει μέσω του ονείρου στο ένδοξο παρελθόν της.
    Σαν την Αφροδίτη που αναδύεται μέσα από τα κύματα, υποβασταζόμενη από τις Ώρες, στα ανάγλυφα του «Θρόνου Λουντοβίζι», έτσι και η Μεταξία ακουμπάει καρτερικά στη γαλήνια παρηγοριά των Ωρών της κάθε ημέρας, και αναπολεί τους ρόλους της πάνω στη σκηνή. Και ύστερα, χωρίς δισταγμό, τους επαναλαμβάνει με ζήλο στη καθημερινότητα της. Και ξαναγεννιέται…Αυτή τη φορά το κοινό της είναι ο ευατός της. Αυστηρός κριτής ο καθρέφτης του σπιτιού της.
    Ο αναγνώστης αιφνιδιάζεται από τις περιγραφές της γυναίκας, που ντύνεται ρόλους-κοστούμια, και ταξιδεύει στο χρόνο, καθισμένη συχνά, μπροστά στο καθρέφτη-κριτή της.
    Περιγραφές που μας φέρνουν στο νου αξιομνημόνευτα έργα της Αναγέννησης, της εποχής όπου ο άνθρωπος είναι ο απόλυτος κυρίαρχος στο σύμπαν. Αυτή η πίστη στη δύναμη του ατόμου να αντιμετωπίζει τις πολλαπλές δυσκολίες και να εκπληρώνει επιτυχώς τις πιο απόκρυφες επιθυμίες του, διαχέεται ανάμεσα στη Μεταξία και στο μυστικό της σύ-
    μβουλο, το καθρέφτη. Σ’ αυτόν στηρίζεται και απ’ αυτόν διεκδικεί την επιβεβαίωση, ότι εξακολουθεί να είναι ακμαία, για να απολαύσει το ταξίδι της σ’ εκείνη την υπέροχη και
    μαγική στιγμή, πάνω στη σκηνή του θεάτρου. Έτσι, και η «Γυναίκα στο καθρέφτη», στο πίνακα του Τιτσιάνο, η «Γυναίκα στο καθρέφτη» του Μπελίνι, κι αργότερα στην εποχή του Μπαρόκ η «Αφροδίτη στο καθρέφτη» του Βελάσκεθ, μοιάζουν ν’ αναζητούν τη δικιά τους ξεχωριστή επιβεβαίωση η καθεμία.
    Η περιγραφική ικανότητα, η επινοητική φαντασία και η
    ψυχογραφική δύναμη του συγγραφέα είναι αδιαμφισβήτητα, ώστε να ωθούν τον αναγνώστη σε ποικίλους συνειρμούς και
    σ’ ένα πλούσιο πανόραμα εικόνων. Παράλληλα ο αφηγητής παίζει δημιουργικά με τις έννοιες του χρόνου και της μνήμης. Ενός χρόνου που έχει περάσει, ωστόσο έχει αφήσει ανεξίτηλα τα ίχνη του στο παρόν.
    Σ’ αυτά τα ίχνη η ηρωίδα αφοσιώνεται με πάθος. Έτσι αξιοποιεί την καθημερινότητα της ως το πιο αποφασιστικό στοιχείο της μεγάλης επιστροφής στο παρελθόν. «Δε μπορείς ν’ αποτραβηχτείς όταν ουρλιάζει ακόμα η καρδιά σου, μέσα στο σώμα σου, μέσα στα νεύρα σου». Αυτή η συνταρακτική φράση, εσωτερική κραυγή αγωνίας, δίνει το στίγμα της αναταραχής της, καθώς αρνείται να εγκαταλείψει το διακαή πόθο της να παίξει ξανά πάνω στη σκηνή. Γ’ αυτό το σκοπό πλάθει το δικό της κόσμο και μέσα σ’ αυτό τοποθετεί σε θέσεις-ρόλους τα πρόσωπα που τη περιτρυγυρίζουν.
    Όταν όμως της δίνεται η ευκαιρία να κάνει πραγματικότητα τα όνειρα της, τότε μπαίνει σε μία νέα περιπέτεια. Γιατί ο χρόνος την έχει αλλοιώσει. Συνειδητοποιεί ότι δεν θα είναι το ίδιο εκθαμβωτική πιά όπως στα νιάτα της. «Δεν της ταιριάζει ο ρόλος της σταρ
    σε αποσύνθεση». Αυτό τη τρομάζει. Εκείνη θέλει να δίδει ολόκληρο τον ευατό της και να προκαλεί το θαυμασμό
    στο κοινό της. Ο αναγνώστης εδώ παρακολουθεί μια νέα εσωτερική πάλη της ηρωίδας. Τα διλήμματα ανάμεσα στο χθές και στο σήμερα, ο βαρύς όγκος των προβληματισμών της, τον σαγηνεύουν και τον μετατρέπουν σε συνταξιδιώτη στο καθρέφτη της καθημερινότητας της.
    Ο συγγραφέας κατορθώνει με απόλυτη επιτυχία να δημιουργήσει ένα χαρακτήρα γεμάτο ένταση, πάθος και ψυχική ευαισθησία. Ξαφνιάζει τον αναγνώστη και τον καλεί σ’ ένα ταξίδι σ’ ένα άγνωστο και ταυτόχρονα ελκυστικό παρελθόν. Εντυπωσιάζει ο τρόπος που μπλέκει το χθές με το σήμερα, που καταγράφει τις πτώσεις και τις κορυφώσεις των ηρώων του. Η γλώσσα που ντύνει τη πλοκή είναι πλούσια και φέρνει στην επιφάνεια πολλά κοιτάσματα της ελληνικής.
    Ένα βιβλίο που ξεχειλίζει από έντονα συναισθήματα, και μιά γυναίκα που πάει κόντρα στο ρεύμα, και μπαίνει δυναμικά σε μιά εσωτερική συζήτησή με συνομιλητή και συμβουλάτορα τη νοσταλγία για ένα μαγικό παρελθόν.

    Δέσποινα Σαμωνάκη

    Like

  10. Διάβασα σήμερα την παρουσίαση της οικοδέσποινας του site που μας φιλοξενεί, αλλά τα σχόλια-παρεμβάσεις των επισκεπτών. Τους ευχαριστώ για τα καλά λόγια, αλλά κυρίως για την προσοχή που δείξανε στο μυθιστόρημα “Χάρτινα φιλιά”. Με ενδιαφέρον διάβασα την παρέμβαση της κυρίας Δέσποινας Σαμωνάκη, βρίσκω ότι με τη δική της ανάγνωση προεκτείνει τη σκέψη του συγγραφέα και ανακαλύπτει καινούργιες οπτικές γωνίες παρατήρησης.
    Τους φίλους που θελήσανε να παρέμβουν στη κουβέντα που άνοιξε για το συγκεκριμένο βιβλίο, βρίσκοντας να πουν κάτι άσχετο ΚΑΙ εκείνους τους ευχαριστώ. Κάτι τέτοια είναι που προσγειώνουν τον συγγραφέα λέγοντάς του “σιγά, δεν ανακάλυψες και την Αμερική”
    Γειά σας, γειά σας. Καλά να είμαστε, να διαβάζουμε, να αξιολογούμε, να συγκρίνουμε και να επικρίνουμε. Να έχουμε άποψη.
    Ο δράστης του βιβλίου “Χάρτινα φιλιά”
    Δημήτρης Χίλίος

    Like

  11. Δεν είναι, νομίζω, θέμα επιλογής βιβλίου. Υπάρχει πλέον καταιγισμός κριτικών, πλημμυρίδα πληροφοριών, βιβλιοδρόμια, βιβλιοθήκες, ένθετα, Κυριακάτικες εφημερίδες, μπορείς από δέκα μεριές να επιλέξεις τι να αγοράσεις, κατά πάσα πιθανότητα, με πολύ μεγάλο ποσοστό ευστοχίας. Μπορείς να βρείς ενα καλό βιβλίο, χωρίς να χρειαστεί να αγοράσεις 15. Στην περίπτωση των “Φιλιών”, πρόκειται για ένα ΚΑΛΟ βιβλίο. Που δεν υπέστη την βάσανο των εξαντλητικών αναγνώσεων από επαγγελματίες αναγνώστες. Που δεν διαφημίστηκε από έντυπα αμφιβόλων επιδιώξεων. Που δεν φέρει περγαμηνές βραβείων “αναγνωστών” ή κρατικών τοιούτων. Που ήλθε από το πουθενά, συνεχίζει μόνο του και πορεύεται αυτόβουλα, περήφανα και ανεξάρτητα. Πραγματικά ανεξάρτητα. Και που μάθαμε την ύπαρξή του μόνοι μας, ρωτώντας ο ένας τον άλλο, εμείς οι ολίγοι που μασάμε τα βιβλία, αντί για μεσημεριανό ή για φάρμακο. Και που μας έφτιαξε ολονών τη μέρα. Για την περιπλάνηση σε κείνα τα νοσταλγικά χρόνια. Για τους ρομαντικούς, όσο και ανθρώπινους χαρακτήρες. Για τις γειτονιές, για την επαρχία που ήταν τότε και δεν είναι πια. Για όλα του. Προσωπικά, την αγορά του συγκεκριμένου, την πήρα και ως αντίδραση. Σε όλο αυτό που λέγεται σήμερα “λογοτεχνία στην Ελλάδα”. Σε όλο αυτό το φτιασιδωμένο και απρόσωπο, το πέντε-έξι ονόματα, αγοράστε τα τε βρε παιδιά, τι θα κάνουν οι άνθρωποι, κλέφτες θα γινουν; Σε όλο εκείνο το, δε βαριέσαι, υπάρχουν κι άλλα, στο τέλος εκείνα που τους λέμε εμείς θα αγοράσουν. Στα προκατασκευασμένα best-sellers. Στους στημένους τροπαιούχους.

    Μπράβο! Και συνέχεια ψάχνω για νέες αξίες. Και τις βρίσκω. Γιατί δεν μας αποφεύγουν, δεν είναι πουθενά κρυμμένες και δυσεύρετες. Ανάμεσά μας είναι και περιμένουν να τις επιλέξουμε. Βρήκα χθές τον κ. Χίλιο. Σήμερα δυο ποιητές. Αύριο, άλλους, δεν τους ξέρει κανείς τώρα, θα τους μάθουν.
    Μα εγώ τους βρήκα πρώτος. Και τους διάβασα. Και ευράνθην τα μάλα.

    Να είστε όλοι καλά.

    Like

  12. …”Εμείς οι ολίγοι που μασάμε τα βιβλία, αντί για μεσημεριανό ή για φάρμακο…”
    Αυτή η αναλογία βιβλίο/φάρμακο πολύ μου άρεσε Βασίλη, την έχω σκεφτεί κι εγώ και το έχω γράψει κάπου νομίζω.

    Like

Leave a comment