ΟΒΙΔΙΟΣ – Ερωτική τέχνη

ΕΞΑΠΑΤΑ ΤΗΝ ΠΛΗΣΙΟΝ ΣΟΥ: Η ΕΡΩΤΙΚΗ ΥΠΟΚΡΙΣΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΠΟΙΝΙΚΟΠΟΙΗΜΕΝΗ

Μοίραζε υποσχέσεις αφειδώς, στις υποσχέσεις όλες πέφτουν θύμα
Και μην ξεχνάς να λες «μα το θεό» – αυτό δε λογαριάζεται για κρίμα.
Οι ερωτευμένοι όταν ψευδορκούν, ο Ζευς εξ ουρανών διασκεδάζει,
Τους όρκους τους στον άνεμο σκορπά και κατ’ευθείαν άκυρους τους βγάζει.
Ορκίζονταν στη Ήρα «μα το θεό»…κι αλήθεια δεν της έλεγε ποτέ του.
Πρώτος διδάξας ήτανε ο Ζευς, τα ίδια κάνουν όλοι οι μαθηταί του.

Το δωμάτιο του αδελφού μου είναι μια σπηλιά του Αλαντίν, γεμάτη σιντί, μουσικά περιοδικά και βιβλία. Είναι αξιοθαύμαστο, γιατί όταν ήμασταν μικροί, ήταν το ακριβώς αντίθετο από μένα. Δεν έπιανε βιβλίο ποτέ στα χέρια του και τα μόνα πράγματα που διάβαζε με χαρά ήταν η Περιπέτεια και ο Μπλεκ. Τώρα όμως άλλαξαν τα πράγματα, γνώρισε και μερικές σημαντικές γυναίκες στη ζωή του και του χαρίσαν μερικά καταπληκτικά βιβλία. Ένα από αυτά τα δώρα βρήκα κι εγώ φέτος σε αυτή τη σπηλιά κατά τύχη γιατί εδώ είναι τέτοια η αναρχία και τόσο απρόβλεπτο το σύστημα ταξινόμησης που μόνο ο ίδιος ξέρει που βρίσκεται το κάθε τι.

Την πρώτη μέρα που έφτασα εδώ λοιπόν , έπεσα πάνω σε αυτό το βιβλίο: Οβίδιου Ερωτική Τέχνη σε μετάφραση και επιμέλεια του Θεόδωρου Παπαγγελή. Το άνοιξα στην τύχη και έπεσα στο εξής απόσπασμα:

«ΕΝΑ ΓΡΑΜΜΑ ΝΑ ΤΗΣ ΓΡΑΨΕΙΣ – ΟΧΙ ΟΜΩΣ ΣΤΗΝ ΚΑΘΑΡΕΥΟΥΣΑ…
Καθήκον πρώτο: γράμμα να σταλεί, και μάλιστα να’ναι καλογραμμένο
Το μήνυμα να ειν’ενδεικτικό, γιατί είναι προπομπός εν προκειμένω.
Το βασικό ζητούμενο εδώ: κατάλληλη ρητορική για ερωτευμένους
Και όποιος κι αν είσαι, μην ξεχνάς να βάλεις παρακάλια και επαίνους.
Με παρακάλια εκάμφθη ο Αχιλλέας κι επέστεψε του Έκτορος το σώμα,
Τα παρακάλια, λένε, συγκινούν και θυμωμένο άγιο ακόμα.
Και δίνε υποσχέσεις αφειδώς, οι υποσχέσεις δε σε βλάπτουν ξέρεις.
Σ’επίπεδο υποσχέσεων μπορεί ο πάσα ένας να’ναι απλοχέρης
Άπαξ και σε πιστεψ’η κοπελιά, πάντα θα ελπίζει και θα σε πιστεύει.
Η ελπίδα είναι μεν απατεών, πλην είναι απατεών που σε βολεύει….»

Μετά από αυτό συνέχισα να το διαβάζω μονορούφι, και αφού τέλειωσα το ποίημα διάβασα και τον πρόλογο και το δοκίμιο του μεταφραστή. Και μετά ξαναδιάβασα το ποίημα γιατί απλά δε μπορούσα να αντισταθώ. Είναι επίσης η πρώτη φορά που μετά από χρόνια μου’ρχεται να καθίσω να αποστηθίσω στίχους.

Για τι πράγμα όμως πρόκειται; Είναι ένα έμμετρο εγχειρίδιο όπως λέει και ο επιμελητής που αποτελείται από 3 βιβλία. Τα δύο πρώτα απευθύνονται στους άντρες και το τρίτο στις γυναίκες. Το πρώτο δίνει κάθε είδους συμβουλή για το πώς να βρουν και να κατακτήσουν το αντικείμενο του πόθους τους οι αγαπητοί μας άντρες. Στο δεύτερο τους συμβουλεύει πώς να κρατήσουν το κορίτσι των ονείρων τους ώστε να μην τους τη φάει κανένας άλλος πιο πλούσιος και μάγκας. Το τρίτο βιβλίο είναι για μας τα κορίτσια και μας συμβουλεύει που και πώς να κινούμαστε ώστε να έρθουν να μας βρουν οι ενδιαφέροντες κύριοι.

Όπως λέει και στον πρόλογο ο Παπαγγελής το κείμενο δεν είναι καθόλου politically correct και δεν απευθύνεται σε σοβαρές φεμινίστριες ή σε συντηρητικά άτομα γενικότερα. Ο ίδιος ο Οβίδιος λέει ότι δεν απευθύνεται και σε παντρεμένες γυναίκες, δε θέλει να προτρέψει στο κέρατο και την απιστία, κάθε άλλο…

Όπως καταλαβαίνετε το βιβλίο έκανε θραύση στον καιρό του λίγο πριν το έτος μηδέν και ο Καίσαρας το απαγόρευσε (ακόμη ένα απαγορευμένο βιβλίο, φαίνεται φέτος είναι το καλοκαίρι των απαγορευμένων). Ο μεταφραστής επιμελητής έχει κάνει εξαίρετη δουλειά γιατί μετέφρασε ελεύθερα ώστε το κείμενο να γίνεται κατανοητό πλήρως σήμερα. Έπειτα δεν έχει χάσει σε τίποτε το χιουμοριστικό και σκαμπρόζικο ύφος του. Καταλαβαίνω πολύ καλά γιατί τρόμαξε την εξουσία εκείνη την εποχή. Είπαμε το γέλιο και ο έρωτας είναι μεγάλες επαναστάσεις και δεν τις αντέχουν.

Αλλά αυτό που θα σας αρέσει πιο πολύ είναι νομίζω ότι όλοι θα αναγνωρίσουμε στους τύπους που περιγράφει ο Οβίδιος τους φίλους και τους εαυτούς μας: άντρες – νάρκισσοι που προσέχουν την κόμη τους περισσότερο από τους φίλους τους, γυναίκες ψεύτρες και γκρινιάρες, άντρες βρομύλοι και απατεώνες, γυναίκες πονηρές που θέλουν να μαδήσουν τον εραστή τους. Αλλά και ωραίοι τύποι και τύπισσες, ποιητές που γράφουν στιχάκια και ξενυχτούν στην πόρτα της αγαπημένης τους, κοπέλες που μπορεί να μην είναι κούκλες αλλά γοητεύουν με το μπρίο τους (ωωωπ, εδώ είμαστε εμείς).

Καταλάβατε τι έχω πάθει όμως τώρα εγώ; Διαβάζω συνέχεια βιβλία που πρέπει κανονικά να τα διαβάζουν άντρες για να παίρνουν ιδέες και μαθήματα. Αφού το λέει ο συγγραφέας κυρία μου, δεν είναι για παντρεμένες το πόνημα, που πας εσύ και παραμυθιάζεσαι; Ό,τι τάχα υπάρχουν τέτοιοι άντρες που φλερτάρουν αφειδώς (κι ας λένε ψέμματα, τι μας πειράζει;). Ίσως βέβαια είμαι και σε λάθος χώρα, γιατί από την τεράστια εμπειρία της Ιταλίας (διάρκειας 6 ημερών) αποκόμισα την εντύπωση ότι οι Ιταλοί έχουν διαβάσει όλοι την Ερωτική Τέχνη του Οβίδιου στη σχολική τους ηλικία και την έχουν εμπεδώσει.

Ακόμη ένα απόσπασμα και κλείνω:

ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΠΑΝΤΑ ΙΠΠΟΤΗΣ ΜΑΖΙ ΤΗΣ –Ο,ΤΙ ΚΙ ΑΝ ΣΥΝΕΠΑΓΕΤΑΙ ΑΥΤΟ

Διπλωματία, τακτ και ανοχή –συνδυασμός που τη γυναίκα θα κερδίσει
Βίαια όμως συμπεριφορά φέρνει καβγά και υποθάλπει μίση…
Απέχετε, λοιπόν από βρισιές, από καβγάδες κι από αντεγκλήσεις
– τον έρωτα τον τρέφουνε το φλερτ, γλυκόλογα και άλλες διαχύσεις
Οι εραστές δεν έχουν διαφορές αυτό αφορά τους παντρεμένους μόνον
– αυτοί αν θέλουν ας αντιδικούν και ας μαλώνουν στους αιώνες των αιώνων
Στη σύζυγο ταιριάζει ο καβγάς, η σύζυγος φέρνει τον καβγά ως προίκα.
Η ερωμένη είναι πάντ’αλλιώς: πρέπει να ακούει λόγια όλο γλύκα
Το σεξ μαζί της προαιρετικό, δεν είστε ως προς τούτο δεσμευμένοι
Κι αυτή η μόνη δέσμευση για σας, το αμοιβαίο πάθος που σας δένει.

(είπαμε: όχι για παντρεμένους, αυτοί πάει, κάηκαν, να πάνε να γράψουν τη δική τους ερωτική τέχνη…)