ΣΟΠΕΝΧΑΟΥΕΡ – Σκέψεις και αποσπάσματα

Έχω μέρες να γράψω. Είχα μερες να διαβάσω. Αλλά χθες άρχισα πάλι με ανανεωμένο κέφι. Αυτές οι τρεις πρώτες βδομάδες του Σεπτεμβρίου ήταν τρομερά αγχωτικές. Καινούρια σχολεία, καινούριες δραστηριότητες, συναντήσεις με παλιούς φίλους, μπύρες μετά το σχολείο για να κάνουμε catch up που λένε και οι φίλοι μας οι Αμερικάνοι, και μετά άγχος, θα προλάβω όλες τις δουλειές μου; Ο καιρός χάλασε, το παιδί δεν έχει φόρμες να φορέσει και αυτές οι διαφημίσεις του Τζάμπο στο ραδιόφωνο μου σπάνε τα νεύρα. Κι εκεί που λες, δεν πάει άλλο, δεν τα χωράει όλα τα μυαλό μου, πας και κάνεις και μια διάσχιση Ασωπού με τον ΕΟΣ Λαμίας για να έρθεις στα ίσα σου!
Από βιβλία όμως; Απο βιβλία ισχύει ό,τι και στην υπόλοιπη ζωή: δεν μπορούσα με τίποτε να συγκεντρωθώ σε ένα, δοκίμαζα διάφορα, διάβαζα πρώτες σελίδες, τα κουβαλούσα στην τσάντα μου αλλά δεν τα διάβαζα. Αυτό που διάβασα σε μεγάλο βαθμό ήταν το Σκέψεις και Αποσπάσματα.

Αποτελείται από δύο μέρη το πρώτο είναι ένα σχόλιο του Νίτσε πάνω στο έργο του Σοπενχάουερ και το δευτερο αποσπάσματα από το έργο του Σοπενχαουερ. Ξεκίνησα να διαβάζω το δεύτερο μερος γιατί μου φάνηκε πιο λογίκο. Ήταν μια αποκάλυψη.

Ακόμη και τώρα που ξεκίνησα να γράφω αυτό το κείμενο και κρατάω το βιβλίο ανοιχτό στα πόδια μου, παρασύρομαι. Διαβάζω μια σελίδα και μετά δε θέλω να σταματήσω, και είναι απορίας άξιο γιατι αυτά που λέει δεν είναι καθόλου εύκολα να τα καταπιείς. Είναι απαισιόδοξα και καταθλιπτικά, δεν αφήνουν καμιά ελπίδα για το μέλλον, η δυστυχία, η θλίψη τα βάσανα , θα ειναι εδώ μαζί μας, είναι ο σκοπός της ζωής μας φαίνεται να λέει ο Σοπενχάουερ.

Αλλά το κομμάτι που με εντυπωσίασε περισσότερο ήταν το κομμάτι που μιλάει για τον έρωτα. Το Φεβρουάριο του 2008 διάβασα στο TIME αυτό το άρθρο που ανέλυε τις θεωρίες της εξελικτικής βιολογίας σχετικά με τον έρωτα, αυτό το μυστήριο. Καθόλου μυστήριο για τους επιστήμονες πια, το γιατί ερωτευόμαστε ανθρώπους τόσο διαφορετικούς από μας, τι μας τραβάει σε κάποιους και τι μας απωθεί, πως από το πρώτο φιλί ξέρουμε αν θέλουμε κάποιον ή όχι. Όλα τα βρήκε η καλή μας βιολογία, μονό που να.. άργησε κανά δυο αιώνες γιατί ο Σοπενχάουερ τα είχε πει γύρω στα 1850. Αντιγράφω από το άρθρο: “ Scent not only tells males which females are primed to conceive, but it also lets both sexes narrow their choices of potential partners. Among the constellation of genes that control the immune system are those known as the major histocompatibility complex (MHC) which influence tissue rejection. Conceive a child with a person whose MHC is too similar to your own, and the risk increases that the womb will expel the fetus. Find a partner with sufficiently different MHC, and you’re likelier to carry a baby to term”.

Και ο Σοπενχάουερ : « Έτσι λοιπόν ο καθενας κατ’αρχην προτιμάει και ποθεί με θέρμη τα ωραιότερα άτομα, δηλαδη εκείνα που εκπροσωπούν τον καθαρότερο τύπο του γένους. Κατά δεύτερο λόγο αναζητάει στο άλλο άτομο εκείνες ακριβώς τις καλές ιδιότητες που αυτός δεν έχει ή μερικές φορές και τις ατέλειες ακόμα που είναι αντίθετες με τις δικές του και που τις βρίσκει ωραίες. Έτσι π.χ. εξηγείται γιατί οι μικρόσωμοι άνδρες προτιμούν τις μεγαλόσωμες γυναίκες, οι ξανθοί τις μελαχρινές κλπ. Ο μεθυστικός ενθουσιασμός που πιάνει τον άνδρα στη θέα μιας γυναίκας με ομορφιά που ανταποκρίνεται στο ιδανικό του και τον κάνει να νομίζει πως μόνο αν ενωθεί μαζί της θα νιώσει την υπέρτατη ευτυχία δεν ειναι τίποτε άλλο απ’τη λογική του είδους που αναγνώρισε το καλοφτιαγμένο συμπλήρωμα του και που μέσα απ’αυτό θέλει να διαιωνιστεί».

Αυτό το κεφάλαιο το ευχαριστήθηκα πολύ, το διάβαζα και το ξαναδιάβαζα και κρατούσα σημειώσεις. Μετά όμως ήρθε το κεφάλαιο Για τις Γυναίκες. Εκεί πια βγήκα από τα ρούχα μου. Δε φτάνει που είναι απαισιόδοξος και μηδενιστής είναι και μισογύνης. Ανώριμες, άμυαλες, υποκρίτριες, ψεύτρες, άπιστες, ειναι μερικοί από τους επιεικείς χαρακτηρισμούς για τις γυναίκες της εποχής του. Ο γάμος είναι πάντα προς όφελος των γυναικών που δε δουλεύουν και παίρνουν και το (σπουδαίο) όνομα του άντρα τους. Πολύ θα ήθελα να ζούσε σήμερα ο Σοπενχαουερ και να μας έκανε μια ανάλυση για τα δυο φύλα. Αλλά δυστυχώς δε ζει…

Γενικά αυτό το κομμάτι του βιβλίου με τα αποσπάσματα της σκέψης του Σοπενχάουερ μου άρεσε πάρα πολύ, είναι απο τα βιβλία που αξίζει να έχεις δίπλα στο κρεβάτι σου, που κάθε φορά που το ανοίγεις βρίσκεις ένα κομμάτι με πρωτότυπη σκέψη με πράγματα που σε συγκινούν και ενίοτε σε εξοργίζουν.

Θα κλείσω με ακόμη ένα απόσπασμα σχετικά με τη σημασία του ερωτικού ενστίκτου στη ζωή μας, μια και βιολογία και φιλοσοφία συμφωνούν ότι είναι το δυαντότερο από όλα τα ενστικτα του ανθρωπου, ίσως δυνατότερο και από αυτό της αυτοσυντήρησης:

Από το ΤΙΜΕ και πάλι: “ People compose poetry, novels, sitcoms for love,” says Elen Fisher, an antrhropologist at Rutgers University. “They live for love, die for love, kill for love. It can be stronger than the drive to stay alive.”

Και ο Σοπενχάουερ: « Επομένως, αν λάβουμε υπόψη τη σημασία που παίρνει ο έρωτας σε κάθε στάδιο του και σε κάθε διαβάθμιση του, όχι μονάχα στις κωμωδίες και στα μυθιστορήματα αλλά και στον πραγματικό κόσμο, όπου μαζί με την αγάπη για την ύπαρξη αποτελεί το δυνατότερο και δραστηριότερο κίνητρο, αν συλλογιστούμε πως απασχολεί συνεχώς τη δράση του νεαρότερου μέρους της ανθρωπότητας, πως είναι ο τελικός σκοπός κάθε ανθρώπινης ενέργειας, πως έχει τη δύναμη να προξενήσει προβλήματα ακόμη και στις σπουδαιότερες υποθέσεις, πως μπορεί να διακόψει ξαφνικά τις πιο αυστηρές απασχολήσεις, πως έχει τη δύναμη να ταράξει τις πιο ισορροπημένες ψυχές, πως χωρίς κανένα δισταγμό αφήνει τις ανοησίες του να εισχωρήσουν μέσα στις διπλωματικές διαπραγματεύσεις και τις έρευνες ακόμα και των σοφών, πως φτάνει ως το σημείο να χώνει τα μελωμένα ραβασάκια του και τις τρίχες των μαλλιών της κόρης των ονείρων ακόμα και μέσα στα χαρτοφύλακια των υπουργών ή ανάμεσα στις σελίδες των φιλοσόφων,…πως τον τίμιο άνθρωπο τον κάνει άτιμο, προδότη τον πιο έμπιστο, πως φαίνεται εμπνευσμένος από δαιβολικό πνεύμα – ω! Τότε μας έρχεται να φωνάξουμε: «Μα γιατί τόσος θόρυβος; Για ποιο σκοπό όλη αυτή η φασαρία, όλη αυτή η μανία…» Και απαντάει ο ίδιος λίγο παρακάτω: «Πραγματικά δεν πρόκεται για τίποτε λιγότερο απ’την παραγωγή της μέλλουσας γενιάς.»