ΗΛΙΑΣ ΒΕΝΕΖΗΣ -Γαλήνη

Διάβασα τη Γαλήνη του Ηλία Βενέζη. Φωναχτά. Στην 14χρονη κόρη μου. Θα ήθελα να σας διηγηθώ πως έγινε και ενδιαμέσως να σας πω και για το βιβλίο.
Το βιβλίο ήταν ένα από τα δύο βιβλία που ανέθεσε η φιλόλογος της τάξης στα παιδιά (το άλλο ήταν η Γεύση από Πικραμύγδαλο του Μάνου Κοντολέων). Αρχίσαμε να το διαβάζουμε πριν τα Χριστούγεννα. Μάλλον άρχισε να το διαβάζει η μικρή και στις πρώτες τρεις σελίδες ήρθε κλαίγοντας και μου είπε ότι δεν καταλαβαίνει τίποτε. Να πω εδώ ότι το παιδί μου δεν αγαπάει την ανάγνωση. Πώς είναι κάτι παιδάκια που καταβροχθίζουν ό,τι βιβλίο δουν, που έχουν άποψη, που δεν μπορούν να κοιμηθούν αν δεν διαβάσουν μερικές σελίδες; Ε, καμία σχέση  Το Πικραμύγδαλο το διάβασε μόνη της, αλλά στη Γαλήνη τα βρήκε σκούρα. Οπότε είπαμε να διαβάζουμε φωναχτά ένα κεφάλαιο σχεδόν κάθε βράδυ και να εξηγώ ό,τι δεν καταλαβαίνει. Στην αρχή το σχέδιο πήγαινε καλά. Κάποια βράδια ήμασταν πολύ κουρασμένες, κάποια βαριόμασταν, αλλά γενικά διάβαζα εγώ, άκουγε εκείνη, ρωτούσε πολλά, απαντούσα εγώ, κάποια δεν τα ήξερα, εκείνη τσαντιζόταν με την άγνοια μου, κλπ κλπ. Μετά η κυρία τους, είπε στα παιδιά ότι η εργασία θα γινόταν μετά το (Καθολικό) Πάσχα οπότε χαλαρώσαμε και το ξαναπιάσαμε τώρα που η Αγγελική γράφει την εργασία της.
Σήμερα το ξανάπιασα κι εγώ μόνη μου και διάβασα τα τελευταία τρία κεφάλαια μόνη μου με την ησυχία μου. Είχα να διαβάσω Βενέζη από το Γυμνάσιο. Και η αλήθεια είναι ότι στην αρχή με ξένισε η γλώσσα. Το διάβαζα και το έβλεπα με τα μάτια της κόρης μου και συνειδητοποιούσα πόσο δύσκολο είναι, πόσο η γλώσσα του διαφορετική από τη γλώσσα που ξέρει το παιδί, πόσες ιστορικές αναφορές έχει που εκείνη αγνοεί.
Σήμερα όμως που διάβασα τα τελευταία τρία κεφάλαια, το εκτίμησα πιο πολύ. Είναι μάστορας ο Βενέζης. Τόσα χρόνια μετά και θυμάμαι πολύ καλά τις εικόνες της Αιολικής Γης και του Νούμερου 31328. Και η Γαλήνη μου αφήνει το ίδιο αίσθημα. Η γαλήνη. Γιατί ο συγγραφέας διάλεξε αυτόν τον τίτλο ήταν μια από τις ερωτήσεις της εργασίας. Όλοι δεν ψάχνουμε τη γαλήνη; ρώτησα την κόρη μου. Εγώ όχι μου απάντησε. Και με το δίκιο της. Είναι 14, βράζει το αίμα. Αλλά εμείς;
Ψάχνουν μάταια οι ήρωες λίγη γαλήνη μετά απ’όσα πέρασαν. Είναι ήρωες με όλη τη σημασία της λέξης. Έχασαν τον τόπο τους, την ευτυχία, όση είχαν εκεί πέρα, και προσπαθούν ξανά απ’την αρχή να ζήσουν. Μόνο τους τίτλους των κεφαλαίων να διαβάσεις παίρνεις μια ιδέα για τη μελαγχολία και την πίκρα του βιβλίου: Δυο καταμόναχοι άνθρωποι. Το παραμύθι της Ανατολή. Ο πλοίαρχος Σκωτ, ο Νότιος Πόλος, ο Δημήτρης Βένης και ο Σαρωνικός. Μια γυναίκα της Ανατολής τολμά να συμφιλιωθεί με τη θάλασσα.
Οι χαρακτήρες του βιβλίου όλοι ζωντανοί. Ακόμη κι αυτοί που δεν είναι πρωταγωνιστές είναι άνθρωποι που τους αναγνωρίζουμε. Είναι πρόσωπα που θα μπορούσαμε να έχουμε γνωρίσει. Διάβασα σε μια ανάλυση ότι το πρόσωπο που ενέπνευσε τον κεντρικό χαρακτήρα του Βενέζη ήταν πεθερός του αδελφού του. Ο ίδιος ο συγγραφέας μάλιστα επισκεπτόταν συχνά την Ανάβυσσο εκείνη την εποχή. Το αν τα γεγονότα είναι πραγματικά ή όχι λίγο μας απασχολεί. Το πώς τα κάνει να φαίνονται τόσο πιστευτά είναι μεγάλη μαστοριά.

Θα μου πείτε και με το δίκιο σας, Τι μας λες τώρα δηλαδή annabooklover, ότι διάβασες ένα κλασικό, πολύ βραβευμένο βιβλίο, και σου άρεσε. Ναι, αυτό σας λέω. Είχα ξεχάσει λίγο αυτού του είδους τη λογοτεχνία. Παρόλο που η φίλη μου η Όλγα μου το λέει συχνά. Και παρόλο που εξακολουθώ να το βρίσκω δύσκολο για 14χρονους εφήβους με μικρή εμπειρία στη λογοτεχνική ανάγνωση. Σκεφτόμουν σήμερα που διάβασα το επεισόδιο με το βιασμό και το φόνο ότι αν ο Βενέζης το είχε τελειώσει λίγο πριν αυτά τα συνταρακτικά γεγονότα δε θα ήταν Βενέζης αλλά Πηνελόπη Δέλτα και Παραμύθι χωρίς Όνομα. Ο Βενέζης όμως ξέρει ότι τα παραμύθια δεν έχουν καλό τέλος συνήθως, αντίθετα με όσα νομίζουμε.
Θα ήθελα να τελειώσω με τον Πρόλογο της 4ης έκδοσης που βγήκε τον Ιούλιο του 1943 σε ιδιαίτερα φορτισμένες συνθήκες. Ίσως ήταν ο τρόπος του συγγραφέα να δώσει λίγη ελπίδα:
«Στη μητέρα μας, το Αιγαίο, θα φυσούν σίγουρα κ’εφέτος τα μελτέμια. Είναι ο καιρός τους. Τα κύματα όπως πάντα, θα δέρνουν τους γυμνούς βράχους των νησιών, και στις ασέληνες νύχτες θα στεφανώνουν τον αφρό τους με άστρα. Σε κάποιο νησί του Αρχιπελάγου μας είναι ένας κόρφος. Λένε πως στο βυθό του αναπαύονται οι αρχαίες θαλασσινές θεότητες του Αιγαίου. Μια από αυτές τις νύχτες του καλοκαιριού θα ξυπνήσουν και θ’ανεβούν στην επιφάνεια. Είναι ο καιρός τους. Θα πάνε ως το ακρογιάλι και θα ρωτήσουν τα γέρικα δέντρα, τις ελιές με τους τυρρανισμένους κορμούς, να μάθουν αν τίποτα νέο υπάρχει απ’την Ελλάδα, – για τον Πάνα και για τους Σατύρους. Τα φύλλα θα σαλέψουν αλάφρά για ν’αποκριθούν πως «Όχι,Τίποτα ακόμα.» «Άραγες θα ζουν;» θα ρωτήσουν πάλι οι πικραμένες θεότητες της θάλασσας. Κ’οι ελιές που είναι βέβαιες γι’αυτό θα τις ησυχάσουν. «Ω! Πως γίνεται να πεθάνουν;»

Πηγές: Βικιπαίδεια 

Η φωτογραφία από αυτό το άρθρο του Έθνους