Τι διάβασες το 2019 annabooklover;

Ένας φίλος εκδότης θα γκρινιάξει λίγο ότι γράφουμε λίστες βιβλίων μόνο στις διακοπές. Μάλλον συμβαίνει επειδή τότε έχουμε περισσότερο χρόνο να στοχαστούμε και να ανατρέξουμε στις λίστες μας. Ίσως όμως και γιατί ο καθένας μας φτιάχνει τη δική του προσωπική λίστα που αντικατοπτρίζει τις δικές του εμμονές και αγάπες. Voila η δική μου λοιπόν:

The interestings – Meg Wolitzer.  Ένα μυθιστόρημα για μια παρέα που μεγαλώνει, χωρίζεται, ξαναβρίσκεται, αρχίζει να δουλεύει, να έχει δυσκολίες, να αρρωσταίνει, να παντρεύεται και όλα αυτά τα συνηθισμένα που κάνουμε οι άνθρωποι και το λέμε ζωή. Χορταστικό και πλούσιο, από αυτά τα βιβλία που δε θες να τελειώσουν. Έχει μέσα πλούσιους και φτωχούς, έξυπνους και όμορφους και άσχημους, ταλαντούχους και συνηθισμένους σε όλους τους πιθανούς συνδυασμούς. Και κυρίως μια ιστορία που ρέει, μια παρέα που όλοι θα θέλαμε να είναι η παρέα μας. Στα ελληνικά από τις εκδόσεις Καστανιώτη με τον τίτλο: Μια Ξεχωριστή Παρέα (θα μπορούσε να έχει ένα λίγο πιο ευφάνταστο τίτλο, ομολογουμένως).

Fierce attachments -Vivian Gornick  Ένα παλιότερο βιβλίο από μια δοκιμιογράφο πολύ γνωστή στην Αμερική. Αναφέρεται σχεδόν σε όλες τις λίστες με τα σημαντικότερα βιβλία δοκιμίων/μαρτυριών (αυτό το είδος βιβλίου που στη χώρα μας δεν έχει ακριβή κατηγορία και γίνεται ολοένα πιο δημοφιλές). Δικαίως είναι σε αυτές τις λίστες γιατί το γράψιμο της είναι άγριο, ανυπότακτο, ασεβές, δε σταματάει πουθενά, δε φοβάται μήπως υπάρξουν τραυματίες. Στο συγκεκριμένο μιλάει για την πιο δυνατή και την πιο σκληρή σχέση που ίσως έχουμε, αυτή με τη μητέρα μας. Μέσα από ατέλειωτες συζητήσεις και συγκρούσεις. Αξίζει!

Κόκκινος Σταυρός – Μαρία Γαβαλά: Ένα από τα πιο δυνατά ελληνικά μυθιστορήματα που διάβασα το 2019. Δυο παράλληλες ιστορίες μία για τους ψυχικά ασθενείς ανθρώπους και τη μεταχείρισή τους κατά τη διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου και μία για τη σύγχρονη ερευνήτρια που τους μελετάει. Πολύ ωραία γραφή. Λένε ότι η καλή συγγραφέας δεν αφήνει να φαίνεται ο εαυτός της. Η Γαβαλά το κατάφερε. Διαβάζοντας το, είχα την εντύπωση ότι είναι μια νεαρή συγγραφέας, ότι η ηρωίδα είναι το alter ego της, γιατί αυτή η ηρωίδα μιλούσε τόσο φρέσκα και πειστικά. Αργότερα ανακάλυψα ότι είναι μια δόκιμη πεζογράφος που ασχολείται επίσης με τον κινηματογράφο και έχει γράψει πολλές, πάρα πολλές σελίδες!

Έρως ο γλυκόπικρος – Ann Carson Μια πολύ σημαντική έκδοση της χρονιάς που τελειώνει. Ντρέπομαι λίγο αλλά δε γνώριζα το έργο της Αν Κάρσον. Και αυτό το βιβλίο ήταν ένα υπέροχο δώρο. Είναι ένα βιβλίο για ανθρώπους που αγαπάνε τη λογοτεχνία, ένα βιβλίο που μιλάει για άλλα βιβλία και συγγραφείς, ωστόσο φέρνει τόσες καινούριες ιδέες μιλώντας για παλιά πράγματα που μένεις έκθαμβη. Ο έρωτας σαν παιχνίδι, σαν φάρσα, σαν τέχνασμα, ο έρωτας σαν πείνα και δίψα. Όλο το βιβλίο είναι μια εξερεύνηση των ορίων του μεσοδιαστήματος ανάμεσα στα  πράγματα που αγαπάς” οι ασυμβατότητες των οποίων κάνουν το νου σου να  κινείται”. Εκεί που πας να εστιάσεις το βλέμμα σου, εκεί χάνεσαι γιατί ο έρωτας δεν είναι στάσιμος, είναι ρήμα, είναι ερώτηση. Τι ρωτάει άραγε;

Ο γαλατάς – Ann Burns – Ένα βιβλίο άθλος. Πώς το έγραψε αυτή η γυναίκα; Τί σύνθεση! Τι σύλληψη! Διάβασα πέντε Ιρλανδέζικα βιβλία αυτή τη χρονιά και παρόλο που αγάπησα τη Σάλλυ Ρούνεϊ και ένιωσα τρυφερά όπως πάντα για τον Colm Toibin, πραγματικά θαύμασα την Ann Burns. Για μένα το πιο καταπληκτικό ήταν ότι μιλούσε για το “μεγάλο” – τα γεγονότα στην Ιρλανδία την εποχή που δρούσε ο IRA και οι τρομοκρατικές επιθέσεις ήταν σχεδόν καθημερινές – μέσα από τις ιστορίες και τις σκέψεις των ανθρώπων, μέσα από τα “μικρά”. Η ηρωίδα είναι πολύ νέα, δεν έχει βρει ακόμη ποια είναι, ποια θέλει να είναι (λες και το βρίσκεις ποτέ, αλλά ας υποθέσουμε ότι ναι) και παραπαίει ανάμεσα στη θέληση της οικογένειας της, τις δικές της επιθυμίες, τις αμφιβολίες της. Φοβάται να μιλήσει, να εμπιστευτεί και να αγαπήσει γιατί αυτή είναι η εποχή της. Μήπως και η δική μας;

Girl Woman Other – Σε αυτή την ιδιότυπη λίστα που γράφω σήμερα έχουμε δύο νικήτριες βραβείου Booker, την Ann Burns που πήρε το βραβείο το 2018 και την Bernadine Evaristo που μοιράστηκε το βραβείο με τη Margaret Atwood το 2019. Το βιβλίο της (που ετοιμάζεται σύντομα από τις εκδόσεις Gutenberg) είναι μια σειρά από αφηγήσεις 12 γυναικών (κοριτσιών, γυναικών ή άλλο, εξ ου και ο τίτλος) Βρετανικής καταγωγής ή για να το πω καλύτερα Αφροβρετανικής καταγωγής (προέρχονται από την Αφρική αλλά και την Καραϊβική)  που μιλάνε για το τώρα και το παρελθόν, που διηγούνται τις ζωές τους σε όλη την υπέροχη ποικιλία τους. Τώρα που χρειάζεται επειγόντως να καταλάβουμε τη Βρετανία, τώρα που οι φυλές και τα φύλα δεν είναι τόσο ξεκάθαρα, που όροι όπως gender fluid θα χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο, είναι ένα βιβλίο που πρέπει να διαβάσουμε και είναι σίγουρο ότι θα συγκλονιστούμε από το τέλος.

Αόρατες Γυναίκες – Ίσως το καταλάβατε μέχρι τώρα ότι αυτή είναι μια λίστα μόνο με γυναίκες. Όχι γιατί δε διάβασα ενδιαφέροντα βιβλία από άντρες φέτος. Διάβασα πολλά. Αλλά γιατί (και) φέτος κάνω συνειδητή προσπάθεια να διαβάζω εξ’ίσου βιβλία από γυναίκες. Όταν πρωτοξεκίνησα πριν από δυο χρόνια να το προσέχω είχα εντυπωσιαστεί από το πόσο κυριαρχούσαν οι άντρες στις εκδόσεις. Και ακόμη κυριαρχούν. Αλλά θέλω να πιστεύω ότι τα πράγματα αλλάζουν.

Αν διαβάσετε αυτό το βιβλίο, είτε είστε άντρες, γυναίκες ή άλλο, θα σαστίσετε από το πόσο μεγάλο είναι το κενό δεδομένων που έχουμε ακόμη και σε πολύ σημαντικούς τομείς της ζωής μας, όπως η υγεία. Και αυτά τα κενά έχουν συνέπειες στη ζωή των γυναικών. Δηλαδή στο μισό πληθυσμό του πλανήτη. Δεν καταλαβαίνω πώς είναι δυνατόν να αγνοούμε ακόμη και σήμερα αυτό το μισό. Δεν καταλαβαίνω πώς δεν ξεσηκωνόμαστε όλοι γι αυτά τα θέματα. Δεν καταλαβαίνω πώς τα στερεότυπα , οι προκαταλήψεις και λανθασμένες αντιλήψεις εξακολουθούν να κυριαρχούν στη δημόσια και ιδιωτική ζωή. Δεν καταλαβαίνω πώς τα γυναικεία δικαιώματα μπορούν να θεωρηθούν κάτι άλλο από ανθρώπινα δικαιώματα. Τρία θέματα επανέρχονται στο βιβλίο και “αφορούν το γυναικείο σώμα, το βάρος της φροντίδας που οι γυναίκες παρέχουν αμισθί και η βία των αντρών εναντίο των γυναικών”. Θα βρείτε κάποιες απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα, θα σας δημιουργηθούν καινούρια και ίσως όπως κι εγώ να θελήσετε να κάνετε κάτι πιο συγκεκριμένο την καινούρια χρονιά! Αλλά γι αυτό θα μιλήσουμε του χρόνου.

Διάβασα πολλά ενδιαφέροντα βιβλία φέτος. Μυθιστορήματα, (λιγότερη από πέρσι) ποίηση, παιδικά βιβλία. Διάβασα αρκετά non-fiction βιβλία, μαρτυρίες, δοκίμια, αυτοβιογραφικά. Συμπληρώνω την παραπάνω λίστα με τρία βιβλία αυτής της κατηγορίας που μου έκαναν εντύπωση, με πόνεσαν ή με εξέπληξαν:

21 μαθήματα για τον 21ο αιώνα – Yuval Noah Harari, Το Πανδοχείο της Μνήμης – Tony Judt και Είμαι όσα έχω ξεχάσει  του Ηλία Μαγκλίνη. Πολύ σημαντικά και τα τρία, σας τα συστήνω ανεπιφύλακτα.

Συνέχισα να χρησιμοποιώ το Goodreads και να παρακολουθώ βιβλιοφιλικούς λογαριασμούς στο ίνστραγκραμ.

Θα ήθελα να κάνω μια ιδιαίτερη μνεία για τους ελληνικούς εκδοτικούς οίκους που παλεύουν να κερδίσουν αναγνώστες κάθε χρόνο. Αυτό που με εντυπωσίασε ακόμη περισσότερο φέτος είναι τα γρήγορα ανακλαστικά, οι εκδόσεις κάποιων βιβλίων σχεδόν ταυτόχρονα με τη διεθνή τους έκδοση, οι πάμπολλες μεταφράσεις από άλλες μικρές και μεγάλες γλώσσες. Από αυτή την άποψη είμαστε πολύ τυχεροί. Δεν είμαι σίγουρη αν σε χώρες γίγαντες των γραμμάτων συμβαίνει το ίδιο. Στη λίστα των 100 πιο αξιοσημείωτων βιβλίων της χρονιάς των New York Times για παράδειγμα, υπήρχε μόνο ένα γαλλικό βιβλίο. Δεν είχαμε ούτε φέτος πολύ δημοφιλείς ανθρώπους να προτείνουν τα αγαπημένα τους βιβλία με τον τρόπο που το κάνει ο Μπιλ Γκέιτς, η Όπρα ή ο Μπάρακ Ομπάμα. Ίσως δεν έχουμε τέτοιους χαρισματικούς ανθρώπους, ούτως ή άλλως. Αλλά κι αυτή είναι μια συζήτηση που θα συνεχίσουμε το 2020. Σας αφήνω για να προλάβω να τελειώσω πριν τις 12 τον Τρίστραμ Σάντι και να φτιάξω και μία βασιλόπιτα. Καλή χρονιά!