Άκουσα τις προάλλες ένα ποντκαστ που λεγόταν A practice of care, Εξάσκηση Φροντίδας θα το μετέφραζα κάπως ελεύθερα, και στο οποίο μιλούσε η ποιήτρια E. J. Koh. Πρόκειται για μια Αμερικανό-Κορεάτισσα συγγραφέα. Διηγήθηκε την ιστορία της, η οποία περιληπτικά είναι η εξής: παιδί Κορεατών γονέων που μετανάστευσαν στην Αμερική, γεννιέται στις ΗΠΑ. Όταν ήταν 14 χρονών οι γονείς της αποφασίζουν να γυρίσουν στη Κορέα και να την αφήσουν μαζί με τον αδελφό της που είναι λίγα χρόνια μεγαλύτερος και σπουδάζει στο Πανεπιστήμιο. Τα παιδιά προσπαθούν να τα βγάλουν πέρα μόνα τους, όπως μπορούν. Περνάνε χρόνια για να καταφέρει η ίδια να ξεπεράσει διαταραχές και αυτοκτονικές τάσεις και να βρει το δρόμο της. Η ποιήτρια πρόσφατα εξέδωσε ένα βιβλίο (The magical language of others) στο οποίο μέσα από 49 γράμματα που της έγραψε η μητέρα της, ξαναγράφει την εμπειρία της. Στη συνέντευξη αναφέρει ότι ένα σημείο καμπή στη ζωή της ήταν όταν κάποια καθηγήτρια στο σχολείο την υποχρέωσε να παρακολουθήσει μια σειρά μαθημάτων Εισαγωγής στην ποίηση. Ο αποσπασματικος λόγος της ποίησης, ο μοναδικός χώρος που τα σπασμένα Αγγλικά της ήταν αποδεκτά, της έδωσε αυτοπεποίθηση και δύναμη να προχωρήσει και να κατορθώσει να γίνει συγγραφέας, αυτή που παραλίγο να μην πάρει απολυτήριο λυκείου και οι καθηγητές της είχαν ξεγράψει.
Κάνουμε πολλές φορές λάθος εμείς οι εκπαιδευτικοί. Βλέπουμε ένα παιδί που δυσκολεύεται και βγάζουμε ένα γρήγορο συμπέρασμα. Ακόμη κι αν βγάλουμε το σωστό συμπέρασμα είναι λίγες οι φορές που έχουμε τα μέσα να παρεμβούμε. Πάντως σίγουρα δεν υπάρχουν ακόμη εδώ οι φωνές των μεταναστών που θα πουν οι ίδιοι τις ιστορίες τους. Γιατί άραγε; Έναν που γνωρίζω ότι έγραψε στη γλώσσα μας καταφέραμε να τον διώξουμε. Το γεγονός ότι εκεί που πήγε βρήκε πολύ καλύτερη τύχη δεν κάνει λιγότερο απεχθή τη στάση της χώρας μας.
Προς το παρόν έχουμε βιβλία όπου άλλοι μιλάνε γι αυτούς. Όπως το βιβλίο Ιστορίες Μεταναστών του Παναγιώτη Περιβολάρη. Γράφει ο συγγραφέας στην εισαγωγή ότι δε διεκδικεί λογοτεχνικές δάφνες, αλλά ότι ήθελε να πει, ήθελε να κάνει γνωστές αυτές τις ιστορίες. Και πολύ καλά έκανε.
Πρόκειται για σύντομες αφηγήσεις ανθρώπων που βρέθηκαν στη χώρα μας ψάχνοντας ένα μέρος για να ζήσουν, να αγαπήσουν και να αγαπηθούν. Κάποιοι τα κατάφεραν. Οι ιστορίες έχουν μέσα Ελλάδα σύγχρονη και Ελλάδα βίαιη, Ελλάδα μέλος της ΕΕ που λειτουργούν οι θεσμοί και Ελλάδα πρωτεϊκή που επικρατεί ο νόμος της ζούγκλας. Έχουν μέσα αρκετούς “κακούς” αλλά πιο πολλούς “καλούς”.
Σίγουρα όλοι έχουμε γνωρίσει ανθρώπους σαν τους αφηγητές και τις αφηγήτριες του βιβλίου. Μπορεί να έχουμε φίλους και φίλες στη ζωή μας από άλλες χώρες. Μπορεί και όχι. Όσοι είστε μεταξύ 30 και 45 σίγουρα θα είχατε συμμαθητές αλλοδαπούς στο σχολείο και θα είδατε σκηνές ρατσισμού, προκατάληψης αλλά και προσαρμογής και αριστείας. Όποιες κι αν είναι όμως οι δικές σας εμπειρίες μετανάστευσης, στοιχηματίζω ότι οι ιστορίες θα σας “μιλήσουν” γιατί πάνω απ όλα είναι ιστορίες ανθρώπων που ταλαιπωρήθηκαν από καταστάσεις που όλοι γνωρίζουμε: τρομακτικά αφεντικά, αυταρχικές οικογένειες, αλκοολισμός, ψυχικές ασθένειες, έλλειψη χρημάτων, αδικία. Και τελικά επιβίωση χάρη σε δασκάλους που στηρίζουν, ΟΑΕΔ που βοηθάει, δικαστήρια που δικαιώνουν, χάρη στη γενναιοδωρία των ξένων αλλά και στην επιμονή των ίδιων. Στο βιβλίο οι περισσότεροι τα καταφέρνουν. Ίσως αν είστε από εκείνους που βλέπουν το ποτήρι πάντα μισοάδειο, να μην πιστέψετε τις καλές ιστορίες του βιβλίου. Ωστόσο, πιστεύω ότι αν αφεθείτε λίγο θα παρασυρθείτε στο δικό τους τρόπο σκέψης όπως λέει ένας από τους ήρωες. Και τότε θα κλάψετε κι εσείς από χαρά με τα πτυχία, τους γάμους, τα καινούρια αυτοκίνητα, τις γεννήσεις παιδιών.
Και ίσως δείτε με άλλο μάτι τους γείτονες από ξένα μέρη που σίγουρα κάπου εκεί κοντά σας ζουν.
Ένα βίντεο με το συγγραφέα
ΒΙΒΛΙΑ ΚΑΙ ΞΕΡΟ ΨΩΜΙ 