MARILYNNE ROBINSON – Housekeeping

Υπάρχει κάτι θεραπευτικό στο να κάνεις τις δουλειές του σπιτιού. Και κάτι υστερικό επίσης.

Ας ξεκινήσω με τα απλά. Δε μπορώ να γράψω αν στο γραφείο δεν υπάρχει τάξη. Ο καθηγητής των Αρχαίων στο Λύκειο είχε παρατηρήσει αυτή τη μανία μου για τακτοποίηση και μου είχε αναφέρει ότι το ίδιο έκανε και ο Λένιν. Αλήθεια ψέματα θα σας γελάσω.

Είναι μεγάλη η χαρά που παίρνω όταν έχω τελειώσει μια σειρά από δουλειές κι έχω αποκαταστήσει την τάξη, την καθαριότητα. Όταν τα μαχαιροπήρουνα είναι στο συρτάρι, τα ποτήρια στο ντουλάπι, οι λογαριασμοί στο κουτί τους (κι ας είναι απλήρωτοι), τα σκουλαρίκια μου στην εργαλειοθήκη απ’το Πράκτικερ που τα φυλάω. Το βράδυ που το παιδί πάει για ύπνο, τα παιχνίδια μαζεύονται στο μπαουλάκι τους κι εγώ μπορώ να καθίσω επιτέλους στον καναπέ και να υποκριθώ ότι είμαι μια ενήλικη γυναίκα χωρίς έννοιες.

Την ίδια χαρά παίρνω κι όταν ταχτοποιώ άλλους χώρους όπως το γραφείο των δασκάλων στο σχολείο ας πούμε. Στο σχολείο που ήμουν φέτος έχουμε μια αίθουσα πληροφορικής. Το Σεπτέμβριο που έφτασα, υπήρχαν εκατοντάδες σίντι ρόμ με παιχνίδια και εκπαιδευτικά προγράμματα άλλα χύμα, άλλα σε λάθος κουτιά, μια χαώδης κατάσταση. Αυτή η αίθουσα ήταν ένα μνημείο βρωμιάς και ακαταστασίας πράγμα το οποίο εξέλαβα σα προσωπική προσβολή. Πήγα μια μέρα πριν αρχίσουν τα σχολεία και τα τακτοποίησα όλα, αλλά όταν ήρθαν τα παιδιά και οι συνάδελφοι δεν ενθουσιάστηκαν γιατί η δική μου τάξη δεν αντιστοιχούσε με τη δική τους ευκολία. Ακόμη παλεύω να τους μάθω να βάζουν τα σιντί στο φακελάκι τους μετά τη χρήση.

Δεν ξέρω αν βλέπατε τα Φιλαράκια (Friends), εγώ ήμουν φανατική, έχω δει τα περισσότερα επεισόδια και φυσικά ταυτίζομαι με τη Μόνικα, τη μανιακή της τάξης και της καθαριότητας. Ένα αγαπημένο μου επεισόδιο είναι όταν ο Ρος περιγράφει στην αδελφή του μια κοπέλα που έχει γνωρίσει και ζει σε απόλυτες συνθήκες βρώμας. Πεταμένα ρούχα, υπολείμματα φαγητού, σκόνη, βιβλία, αντικείμενα όλα φύρδην μίγδην στον καναπέ. Ο Ρος δεν την αντέχει και σε κάποια φάση χωρίζει μαζί της. Μετά από λίγο βλέπουμε τη Μόνικα που χτυπάει το κουδούνι της άγνωστης της κοπέλας με ένα κουβά και τα καθαριστικά στο χέρι και την παρακαλάει να την αφήσει να της καθαρίσει το διαμέρισμα. Θα μπορούσα να το έχω κάνει κι εγώ.

Το πρόβλημα με το νοικοκυριό είναι ότι δεν περιμένει. Εντάξει μου αρέσει να ταχτοποιώ αλλά δεν έχω πάντα την όρεξη του. Έπειτα δε θέλω να γίνω και σαν μια θεία μου που μου έλεγε ότι δεν έκανε σεξ αν δεν είχε σκουπίσει κάτω απ’το κρεβάτι της.

Εξάλλου από τότε που διάβασα τα Χερουβείμ της Μοκέτας ελέγχω ακόμη περισσότερο τη μανία μου για νοικοκυριό από φόβο μην καταλήξω κι εγώ όπως η ηρωίδα (μέχρι που σταμάτησα να παίρνω και το περιοδικό Good Housekeeping).

Όλα τα παραπάνω σαν μια εισαγωγή για το βιβλίο που διάβασα . Housekeeping, Marilynne Robinson. Είναι το πρώτο βιβλίο αυτής της συγγραφέα και εκδόθηκε το 1980. Είχε προταθεί για το βραβείο Πούλιτζερ αλλά τελικά η συγγραφέας το κέρδισε με το δεύτερο μυθιστόρημα της, το Gilead. Το βιβλίο το ζήτησα απ’την Ασπασία και της έκανε μεγάλη εντύπωση αλλά νομίζω αν διαβάσει τα παραπάνω θα καταλάβει γιατί το έψαχνα.

Αν και δεν ήταν καθόλου αυτό που περίμενα. Πολύ σκοτεινό, πολύ μυστήριο, υγρό και παγωμένο. Είναι η ιστορία τριών γενιών γυναικών που πάντα καταλήγουν χωρίς σύζυγο ή πατέρα. Σε μια περιοχή με λίμνες και δάση, η Ρουθ διηγείται την ιστορία της ίδιας και της αδελφής της και κατά συνέπεια και την ιστορία της μητέρας της, της θείας της, της γιαγιάς της. Ένα ατύχημα με ένα τρένο που καταλήγει με όλους τους επιβάτες του στο βυθό της παγωμένης λίμνης και μέχρι να μπορέσουν να καταλάβουν που βυθίστηκε η λίμνη έχει ξαναπαγώσει από πάνω του. Ένα σπίτι που σιγά σιγά διαλύεται. Δυο κοριτσάκια που μεγαλώνουν πολύ διαφορετικά από τα άλλα. Μια θεία που μαζεύει τενεκεδάκια κονσέρβας και εφημερίδες και μπουκάλια και τα στοιβάζει σε όλο το σπίτι. Μια θεία που ζούσε περιπλανώμενη και θα συνεχίσει να περιπλανιέται με την ανιψιά της, γιατί σημασία έχει να μένουν οι οικογένειες μαζί άσχετα αν δεν έχουν σταθερή εστία. Για μένα είναι τόσο αδιανόητο αυτό αφού οικογένεια και σπίτι είναι απόλυτα συνδυασμένα, είναι μέρος της γλώσσας μου, μέρος της ψυχολογικής μου κληρονομιάς που στο τέλος του βιβλίου ήθελα να βάλω τα κλάματα.

Γενικά η ιστορία και η ατμόσφαιρα ήταν πολύ δυσάρεστη , έβγαζε μια δυστυχία, μια λύπη. Ακόμη και όταν τα κοριτσάκια το έσκαγαν από τη θεία τους και περιπλανιόνταν ελεύθερα στο δάσος δεν ένιωθες καμία χαρά. Αλλά είναι ένα καλογραμμένο βιβλίο που κάθε λέξη του είναι εκεί που πρέπει να είναι και δεν περισσεύει τίποτε.

Το τέλειωσα χθες το βράδυ, τώρα το ταχτοποιώ στη θέση του στη βιβλιοθήκη και προσπαθώ να διαλέξω το επόμενο. Μια λέξη, μια μυρωδιά, ένα όνειρο που είδα το μεσημέρι και ξύπνησα ιδρωμένη. Ο κύβος ερρίφθη, The Alexandria Quartet, Lawrence Durrell.