RACHEL CUSK – Arlington Park

Αυτό το βιβλίο το αγόρασα περισσότερο γιατί μου άρεσε η έκδοση, παρά γι αυτά που διάβασα στο οπισθόφυλλο. Αυτές οι καινούριες εκδόσεις Τόπος, πραγματικά ξεχωρίζουν με τα ενδιαφέροντα εξώφυλλα τους και τον ενσωματωμένο σελιδοδείκτη.
Το βιβλίο τώρα: Δεν έχει ακριβώς πλοκή, περιγράφει ένα εικοσιτετράωρο μερικών γυναικών, στα προάστια της Αγγλίας. Είναι όλες μεταξύ 30 και 40, έχουν όλες μικρά παιδιά, εργάζονται περιστασιακά ή καθόλου, είναι όλες παντρεμένες και έχουν ό, τι ονειρεύτηκαν: παιδιά, σύζυγο, μεγάλο και ωραίο σπίτι στα προάστια.

Αλλά όλες, επίσης δεν παύουν να αναρωτιούνται «Μα αυτό είναι όλο;»

Έχω διαβάσει πολύ αντικρουόμενες κριτικές γι αυτό το βιβλίο. Άλλοι λένε ότι είναι βαρετό, με τις λεπτομερείς περιγραφές του αστικού τοπίου και μάλιστα τοπίου τυπικά Αγγλικού, με βροχή, μουντάδα και πάρκα, πολλά πάρκα. Ότι δεν έχει υπόθεση, ότι επαναλαμβάνεται, ότι οι ηρωίδες του είναι αντιπαθητικές, μες τη μίρλα και την κλαψομουνίαση. Θα έλεγα μάλιστα ότι όλα αυτά είναι αλήθεια.

Αλλά κατά τη γνώμη μου ένα βιβλίο μπορεί να είναι πολύ καλό ακόμη κι αν δεν έχει υπόθεση. Ακόμη και αν οι χαρακτήρες είναι αντιπαθητικοί. Φτάνει να είναι ζωντανοί και αληθοφανείς. Ενώ το διάβαζα μου ερχόταν συνέχεια να δώσω μια σφαλιάρα σε αυτές τις γυναίκες. Να τις πιάσω από τους ώμους και να τις ταρακουνήσω: «Μα γιατί δεν κάνεις κάτι που σου αρέσει και σου δίνει χαρά κυρά μου; Γιατί κολλάς με την καθαριότητα και την τάξη στο σπίτι; Γιατί δε λες σε αυτόν τον άχρηστο που έχεις για άντρα να αναλάβει τις ευθύνες του; Γιατί δεν ψάχνεις να βρεις μια δουλειά;». Αυτό είναι επιτυχία ενός συγγραφέα νομίζω, να σου δημιουργεί την αίσθηση ότι οι ήρωες είναι αληθινοί, ότι ξεπετάγονται από τις σελίδες.

Κάτι άλλο που είναι εντυπωσιακό είναι τα αποσπάσματα διαλόγων που διαβάζουμε. Είναι τόσο αυθεντικά που είναι σίγουρο ότι όλοι τους έχουμε ακούσει και ακόμη περισσότερο τους έχουμε κάνει, αυτούς τους διαλόγους. Η οικογένεια, αυτό το τόσο περίπλοκο σύμπλεγμα σχέσεων αποτυπώνεται πολύ πειστικά στην ιστορία αυτή. Ένα απόσπασμα:
«Η οικογένεια ήταν επικίνδυνο μέρος για να ζει κανείς. Τόσο ταραγμένο όσο το πέλαγος κάτω από έναν ύπουλο ουρανό, οι υποσχέσεις που συνεχώς άλλαζαν, τα ξεσπάσματα κακίας και καλοσύνης, τα μανιασμένα κύματα μελαγχολίας και της θνητότητας, η ατέλειωτη εναλλαγή καταιγίδας και γαλήνης. Ερχόταν μια νεροποντή ή μια αχτίδα φωτός να την αποτρέψει και στο τέλος δεν ήξερες ποια ήταν η διαφορά, τι σήμαιναν όλα αυτά, που κατέληγαν, όταν τα σύγκρινες με την απλή ανάγκη να επιβιώσεις και να προχωρήσεις.»

Έπειτα, οι περιγραφές ήταν τόσο ωραίες που τις διάβαζα και τις ξαναδιάβαζα. Νομίζω ότι η Κασκ έδωσε πολύ ωραία αυτό το καταθλιπτικό που επικρατεί στις ζωές των ανθρώπων κάποιες περιόδους της ζωής τους. Ειδικά για τις γυναίκες αυτή η περίοδος που τα παιδιά είναι μικρά, η δουλειά μερικής απασχόλησης ή ανύπαρκτη και ο σύζυγος αγχωμένος με την επιβίωση, αυτή η περίοδος λοιπόν νιώθεις ότι σε ρουφάει, σου απορροφάει όλη την ενέργεια, ότι σου κλέβει τον εαυτό, ότι σε μεταμορφώνει σε κάτι άλλο. Και σε μεταμορφώνει σίγουρα σε κάτι άλλο αλλά εσύ στην αρχή αντιστέκεσαι, δεν ξέρεις τί σε περιμένει. Θυμάμαι όταν ήταν μικρό το παιδί μου, μου έλεγαν κάποιες παλιότερες: «Να δεις που δε θα θυμάσαι πως ήταν πριν η ζωή σου, και πως ήσουνα εσύ». Ε, λοιπόν ήταν ψέμμα. Εγώ θυμόμουν πολύ καλά και δεν ήθελα να τον αφήσω πίσω εκείνο τον εαυτό. Κάπως έτσι αντιστέκονται και οι ηρωίδες της Κάσκ. Ίσως να αντιστέκονται με λάθος τρόπο, ίσως να μην ξέρουν κάτι καλύτερο να κάνουν. Ίσως να μην πιστεύουν ότι είναι ικανές για κάτι καλύτερο. Είναι πειστικές πάντως και θυμίζουν ανθρώπους που όλοι έχουμε γνωρίσει. Γι αυτό μου άρεσε αυτό το βιβλίο. Μόνο που δεν το συστήνω σε γυναίκες που είναι σε αυτή τη φάση (ξέρετε – μωρά παιδιά, ανεργία ή άδεια) τώρα. Λίγο αργότερα κορίτσια, αλλιώς σας βλέπω για αντικαταθλιπτικά…

Κι επειδή σας έχω πει ότι σε κάθε βιβλίο ψάχνω να βρω ένα κρυμμένο μήνυμα για μένα (τέτοιος εγωκεντρισμός!), ιδού και το απόσπασμα που μιλάει για μένα και το ασημί Τογιότα μου:

«Το αυτοκίνητο της ήταν ο αληθινός της σύντροφος. Καθαρό, ευρύχωρο, αθόρυβο και υπάκουε στις εντολές της με δύναμη αποτελεσματικότητα και σιωπηρή αποδοχή του στιλ εξουσίας της. Όταν βρισκόταν στο αυτοκίνητο της, είχε την αίσθηση πως ταξίδευε επ’άπειρον. Ένιωθε ότι μπορούσε να πάει παντού. Και το πιο σημαντικό, ένιωθε πως δεν χρειαζόταν να πάει παντού. Οδηγώντας μέσα από το Άρλινγκτον Παρκ, βίωνε μια αίσθηση πληρότητας, την αίσθηση ότι το να ζεις σημαινει να επιθυμείς. Εκεί ψηλά, στο κάθισμα της ασημί Τογιότα της, επιθυμούσε τον εαυτό της. Η ψυχή της γινόταν καύσιμη ύλη κι από την ανάφλεξη παραγόταν ζωή, κίνηση.»

Άλλα κείμενα για το βιβλίο:
Για όσους νομίζουν ότι είναι ένα καθαρά γυναικείο βιβλίο, πάρτε την άποψη του κριτικού της Guardian.
Arlington Park by Rachel Cusk (θετική κριτική)
People I Don’t Want To Be When I Grow Up (όχι και τόσο θετική κριτική)