IAN McEWAN – Solar

Με μερικούς συγγραφείς έχουμε μια καρμική θα έλεγα σχέση κι ας μην είναι κάτι το εξαιρετικά εξαιρετικό, κι ας μην γράφουν βιβλία που θα αλλάξουν τη ζωή μας. Ένας τέτοιος συγγραφέας είναι για μένα ο Ιαν ΜακΓιούαν.
Πολλά χρόνια πριν, όταν ήμουν φοιτήτρια και μάζευα λεφτά για ν αγοράσω ένα μηχανάκι, δούλευα τα καλοκαίρια στη Ρόδο, σ’ένα καφέ, που έφτιαχνε τότε μόνο εσπρέσο, καπουτσίνο και 2-3 άλλα πραγματάκια. Το καφέ ήταν σ’ένα εμπορικό κέντρο στο πιο πολυσύχναστο μέρος της Ρόδου, στο Φαληράκι, αλλά ήταν το μόνο που έφτιαχνε αξιοπρεπή εσπρέσο και σύντομα μαθεύτηκε, είχαμε ορδές Ιταλών τουριστών που έπιναν τρεις και τέσσερις καφέδες την ημέρα. Εκείνο το καλοκαίρι είχα γνωρίσει αρκετούς ενδιαφέροντες ανθρώπους, ανάμεσα τους τον άνθρωπο με τα ωραιότερα μάτια του κόσμου, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία.

Anyway, διάβαζα πολύ (και) τότε και ήταν τα χρόνια που ήθελα να τα μάθω όλα, να διαβάζω καινούριους συγγραφείς που δεν είχαν μεταφραστεί στην Ελλάδα, όταν είσαι νέος έχεις πάντα μια αλαζονεία… Μια μέρα λοιπόν πάω σ ένα τραπεζάκι κι ένας πελάτης διάβαζε απορροφημένος ένα βιβλίο. Ακόμη θυμάμαι το εξώφυλλο, ένα κάπως θολό καφέ φόντο με κάτι σαν σκύλο που έτρεχε. Προσπαθούσα διακριτικά να δω τον τίτλο, αλλά στο τέλος δεν άντεξα και του ζήτησα να το δω.

Ήταν το Black Dogs του Ian McEwan κι από τότε έχω μια ακατανίκητη επιθυμία να διαβάζω τα βιβλία του. Λες και το κάνω για να μην ξαναπιαστώ αδιάβαστη.
Κάπως έτσι λοιπόν ζήτησα να συμμετέχω σ ένα bookring για το καινούριο βιβλίο του ΜακΓιούαν το Solar. Έπειτα ήταν και το θέμα, μ αρέσουν τα βιβλία που έχουν έτσι ένα λίγο επιστημονικό πλαίσιο, γιατί αποκλείεται να καθίσω να διαβάσω βιβλίο με τη θεωρία των χορδών αλλά μ αυτό τον τρόπο παίρνω μια ρουφηξιά.
Η ιστορία έχει ως εξής λοιπόν: Ένας φυσικός, που στα νιάτα του ήταν δημιουργικός και ευφάνταστος, έχει πάρει το Νόμπελ φυσικής και έκτοτε ζει με τα απομεινάρια της δόξας, χωρίς να έχει παράγει ούτε μία πρωτότυπη σκέψη εδώ και χρόνια. Προσθέστε σ’αυτό το χαρακτήρα μια ιδιοσυγκρασία ηδονική, που λατρεύει το φαί (καλό και τζανκ), τις γυναίκες (ωραίες και όχι), το σεξ και το ποτό και νομίζω ότι έχετε έναν πολύ ωραίο «κακό» με τον οποίο οι αναγνώστες δε μπορούν να ταυτιστούν αλλά δε μπορούν και να μισήσουν ταυτόχρονα.
Είναι ένα σατιρικό βιβλίο μάλλον που καταπιάνεται με διάφορες εμμονές της σύγχρονης εποχής μας. Κανιβαλίζει κυρίως την επιστημονική κοινότητα και το πώς κάποιες μετριότητες καταφέρνουν να εξασφαλίζουν κονδύλια για έρευνες και πρότζεκτ που είναι εξ αρχής καταδικασμένα. Το κομμάτι στο οποίο ο ήρωας φεύγει για το Βόρειο Πόλο ως νέος εξερευνητής για να βρεθεί ανάμεσα σε μια παρέα καλλιτεχνών που νομίζουν ότι θα αλλάξουν τον κόσμο φτιάχνοντας γλυπτούς πιγκουίνους από πάγο είναι καταπληκτικό και ξεκαρδιστικό.
Αυτό που μου άρεσε επίσης ήταν η σκηνή στο τρένο με τα πατατάκια. Βασίζεται στο γνωστό urban legend όπου νομίζεις ότι κάποιος σου τρώει τα πατατάκια ή τη σοκολάτα, ή τα μπισκότα, (συμπληρώστε ανάλογα με το τι σας αρέσει) αλλά στην ουσία εσύ έχεις πάρει τα δικά του. Ομολογώ πως όταν διάβασα το κομμάτι και (νόμιζα ότι) κατάλαβα που το πήγαινε απογοητεύτηκα, γιατί θεώρησα ότι ο συγγραφέας χρησιμοποίησε αυτό το φθαρμένο πια ανέκδοτο χωρίς λόγο. Αλλά βέβαια είχα κάνει λάθος γιατί στις αμέσως επόμενες σελίδες ο ίδιος ανατρέπει το εύρημα, και το χρησιμοποιεί για να μας αποδείξει πόσο λάθος μπορούν να είναι κάποιες εκ των προτέρων αντιλήψεις που έχουμε. Έχει και όνομα μάλιστα η ιστορία, είναι η ιστορία του Ανυποψίαστου Κλέφτη, Unwitting Thief για τους αγγλομαθείς που θέλουν να το δουν στο αγαπητό Γοογκλ.
Μου άρεσε λοιπόν αυτό το βιβλίο παρόλο που έχει για ήρωα ένα τύπο που απ τις πρώτες σελίδες το νιώθεις είναι καταδικασμένος να κάνει τις μεγαλύτερες μαλακίες, ή ίσως γι αυτό. Ένα τύπο που είναι κλέφτης, εκμεταλλευτής, ψεύτης, βρωμιάρης, επιτυχημένος επιστήμονας, μέτριος εραστής. Α ναι, και γράφοντας αυτό να επισημάνω ότι το βιβλίο ξεκινάει με μια πολύ ωραία φράση:
« Ήταν αυτό το είδος του άντρα – αόριστα ασήμαντος, συχνά φαλακρός, κοντός, χοντρός, έξυπνος – που συχνά βρίσκουν αδικαιολόγητα ελκυστικό κάποιες όμορφες γυναίκες…»
Το βιβλίο έχει τη χαρακτηριστική γραφή του ΜακΓιούαν που σε κάποιους αρέσει και σε κάποιους όχι, ώρες ώρες η περιγραφή της πιο μύχιας σκέψης των ηρώων ίσως κουράζει. Σε όσα βιβλία του έχω διαβάσει οι ήρωες του έχουν αυτή την τάση για εμμονική ενδοσκόπηση.
Γενικά όμως ένα ενδιαφέρον βιβλίο που το συνιστώ ένθερμα σε όσους αγαπούν τη σύγχρονη αγγλική λογοτεχνία αλλά και σε όσους θέλουν να πιστεύουν ότι οι επιστήμονες μας κοροϊδεύουν και ότι η κλιματική αλλαγή δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια υπερτιμημένη σαπουνόφουσκα. Αν δεν καταλάβουν το σαρκασμό του ΜακΓιούαν θα βρουν μερικά πολύ πετυχημένα επιχειρήματα να λένε στις συνωμοσιολογικές τους παρέες!

(Φωτογραφία από τον καιρό του Ιταλικού καφέ)