Πολλές λίστες και ένα βιβλίο

Είναι πάλι η εποχή που διαβάζουμε ατέλειωτες λίστες βιβλίων. Ίσως διαβάζουμε περισσότερο τις λίστες παρά τα βιβλία. Τα καλύτερα του 2020, τα 100 πιο αξιοσημείωτα βιβλία, τα βιβλία που διάβασε ο Μπιλ Γκέιτς, η Έλενα Φερράντε, ο Μπαράκ (ένας είναι ο Μπαράκ). Αλλά τα έχουμε ξαναπεί, οι λίστες έχουν κάτι το ηρεμιστικό, κάτι το θεραπευτικό, είναι ο τρόπος μας να τακτοποιούμε τα βιβλία, τους δίσκους, το μυαλό και τη ζωή μας. Από τον ήρωα του High Fidelity, ως τη Ντίντιον, από τη φίλη μου τη Βίβιαν που είχε κολλημένη στο ψυγείο της μια λίστα που έλεγε “σαμπουάν, γάλα, κρεβάτι και ψωμί” ως τη διάσημη διαφημιστική λίστα “τυρί, ρύζι, γάλα, Καμπά”, οι λίστες είναι καθησυχαστικές. Ίσως αν το δείτε έτσι να δικαιολογήσετε τις ώρες που πέρασα γράφοντας αυτή την ανάρτηση και που ήταν ώρες υπέροχα ξοδεμένες.

Εδώ και μερικά χρόνια παρακολουθώ από κοντά 3-4 λίστες. Φέτος (που έχουμε καραντίνα, ελάχιστη κοινωνική ζωή και αυτή μέσω μιας οθόνης) έκανα πιο οργανωμένα αυτό που κάνω συνήθως στο μυαλό μου. Έψαξα και κατέγραψα ποια βιβλία εμφανίζονται σε 4 από αυτές τις πιο δημοφιλείς λίστες. Η επιλογή των λιστών  είναι εντελώς αυθαίρετη το ξέρω. Το χαρακτηριστικό είναι ότι αυτές οι λίστες αναφέρονται κατά 90% σχεδόν σε αγγλόφωνα βιβλία. Ελάχιστα ανάμεσα τους είναι τα μεταφρασμένα. Προσπάθησα να βρω και αντίστοιχες λίστες στα Γαλλικά και Ισπανικά. Πρώτον δε βρήκα τα αντίστοιχα έντυπα, και δεύτερον οι λίστες ήταν περισσότερο εθνικές. Επίσης λόγω ακριβώς της διαδικασίας της μετάφρασης ακόμη και τα ξενόγλωσσα βιβλία σε αυτές τις λίστες είναι βιβλία παλιότερης εκδοτικής παραγωγής οπότε θα ήταν σαν να συγκρίνουμε τις νέες κυκλοφορίες με αυτές 2-3 χρόνων πριν. Οπότε μένουμε στον αγγλόφωνο κόσμο.

Οι λίστες που αποδελτίωσα είναι:

New York Times – 100 most notable books of 2020

NPR’s book concierge (328 βιβλία)

TIME: The 100 must-read books of 2020

The Guardian: Best Books of 2020 (περίπου 100 βιβλία σε διάφορες κατηγορίες)

Goodreads: 2020 Choice awards

Δεν ξέρω αν αυτά τα βιβλία για τα οποία υπάρχει μεγαλύτερη συναίνεση απ’ότι για τα υπόλοιπα είναι πράγματι τα καλύτερα. Στις δικές μου αναγνωστικές λίστες μπήκαν κάποια από αυτά αλλά και κάποια από αυτά που είναι σε τρεις μόλις λίστες και φυσικά επειδή είπαμε ότι είπαμε για τη διαδικασία του να γράφεις μια λίστα αλλά αυτό δε σημαίνει ότι θα την ακολουθήσουμε και κατά γράμμα. Οπότε Κάτω οι Λίστες, θα διαβάσουμε (ΚΑΙ) άλλα βιβλία!

Ποια βιβλία λοιπόν εμφανίζονται πιο συχνά ανάμεσα τους. Υπάρχουν βιβλία με τρεις, τέσσερις ή και πέντε αναφορές; Θα αρχίσω την παρουσίαση αντίστροφα για να δημιουργήσω σασπένς.

Είναι αρκετά τα βιβλία που εμφανίζονται σε τρεις από αυτές τις λίστες. Το τελευταίο της Έλενα Φερράντε “Η απατηλή ζωή των ενηλίκων” φιγουράρει σε τρεις λίστες και είναι από τα λίγα αυτά βιβλία που εμφανίστηκαν στη γλώσσα μας σχεδόν ταυτόχρονα με τις άλλες μεταφράσεις τους. “Το Βιβλίο των Χελιών” του Πάτρικ Σβένσον, κυκλοφορεί ήδη από τις εκδόσεις Μεταίχμιο (πολύ το θέλω και αυτό) και εμφανίζεται επίσης τρεις φορές. Το βιβλίο “Hamnet” της Maggie O’Farrell προγραμματίζεται να εκδοθεί από τον Ψυχογιό. Πρόκειται για μια τρυφερή ιστορία για τη σχέση μεταξύ του Άμλετ και του θανάτου του γιου του Ουίλλιαμ Σαιξπηρ. Ο Έρικ Λάρσον έχει επίσης εκδοθεί ξανά στα ελληνικά και φέτος έχει γράψει το βιβλίο “The Splendid and the Vile” που έχει σχέση με τις σημαντικές ηγετικές φιγούρες του Β Παγκοσμίου Πολέμου στην Αγγλία.

Συνεχίζουμε με την επόμενη κατηγορία μας, τα βιβλία που εμφανίζονται σε 4 από αυτές τις λίστες:

1. Vesper Flights της Helen McDonald (NPR, TIME, GOODREADS, GUARDIAN)

2. Piranesi της Susanna Clarke (NPR, TIME, GUARDIAN, GOODREADS)

3. Real Life του Brandon Taylor (NYT, NPR, GOODREADS, Guardian)

4. Jack της Marilynne Robinson  (NYT, NPR, GUARDIAN, TIME)

5. Caste της Isabel Wilkerson NYT, NPR, TIME, GOODREADS

6. Homeland Elegies του Ayad Akhtar NYT, NPR, TIME, GOODREADS

7. Luster της Raven Leilani NYT, NPR, TIME, GOODREADS

8. Memorial Drive της Natasha Trethewey NYT, NPR, TIME, GOODREADS

9. Notes on Silencing της Lacy Krawford NYT, NPR, TIME, GOODREADS

10.Djinn Patrol on the Purple Line της Deepa Anappara NYT, NPR, TIME, GOODREADS

11. Just Us της Claudia Rankine NYT, NPR, TIME, GOODREADS

12. The Mirror and the Light της Hilary Mantel NYT, TIME, GUARDIAN, GOODREADS

13. Deakon King του James Mc Bride TIME, NYT, NPR, GOODREADS

Το πιο ενδιαφέρον είναι νομίζω η πολυμορφία αυτών των βιβλίων. Έχουμε ένα βιβλίο phantasy, ένα αστυνομικό, δημοσιογραφικές έρευνες, ένα βιβλίο στο σταυροδρόμι της πεζογραφίας και της ποίησης, αφηγήματα από τραυματικές εμπειρίες. Τα πιο πολλά βιβλία είναι μυθιστορήματα. Υπάρχουν 4 μη μυθοπλαστικά (Memorial Drive, Notes on Silencing, Just us & Vesper Flights) και  3 πρωτοεμφανιζόμενοι συγγραφείς (Anappara, Taylor, Leilani).

• 

• 

Ποια από αυτά τα βιβλία θα εκδοθούν άραγε στη χώρα μας; Η Σουζάνα Κλάρκ έχει ξαναεκδοθεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Διόπτρα. Είναι η συγγραφέας του “Οι δύο μάγοι και ο βασιλιάς των κορακιών” (Dr. Strange and Mr Norell στο πρωτότυπο) το οποίο έχει πουλήσει εκατομμύρια αντίτυπα στο εξωτερικό αλλά δε νομίζω να είναι τόσο δημοφιλές εδώ. Είδα αυτόν τον τίτλο στα ελληνικά πρώτη φορά σήμερα αλλά μπορεί και να κάνω λάθος. Είχε πολλά χρόνια να βγάλει βιβλίο και περίμεναν πώς και πώς το επόμενο της οι φάν. Όλα αυτά τα χρόνια ζούσε κάπως απομονωμένη γιατί υποφέρει από μια παράξενη ασθένεια.

Η Χίλαρυ Μαντέλ (Γούλφ Χολ, εκδόσεις Πάπυρος) και η Μέριλιν Ρόμπινσον (Γκίλιαντ, Λάιλα, εκδόσεις Μεταίχμιο είναι επίσης αγαπημένες στην πατρίδα μας.

Update: Μόλις είδα ότι το βιβλίο της Αναππάρα “Περιπολία για τζίνι στη μωβ γραμμή” εκδόθηκε ήδη από τις εκδόσεις Πατάκη! Μια ιστορία από τις φτωχογειτονιές της Ινδίας, ένα ιδιότυπο αστυνομικό.

Update: Το βιβλίο Jack της Marilynne Robinson θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Μεταίχμιο το Σεπτέμβριο του 2021 σε μετάφραση Κατερίνας Σχινά.

Και τώρα οι νικητές αυτού του ιδιότυπου διαγωνισμού που έλαβε χώρα στην κουζίνα μου μια Παρασκευή βράδυ με βραβείο μία βότκα μαρτίνι την οποία ήπια στην υγειά των νικητών! Τα βιβλία που εμφανίζονται και στις πέντε αυτές λίστες είναι τα εξής:

“Shuggie Bain” του Douglas Stuart, νικητής και του βραβείου Booker που είναι μια σχεδόν αυτοβιογραφική ιστορία του Σκωτσέζου συγγραφέα και θα εκδοθεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο μεταφρασμένο από τη Σταυρούλα Αργυροπούλου το Φεβρουάριο του 2021.

• 

” The Vanishing Half” της Brit Bennett την οποία ήδη γνωρίζουμε  από το πρώτο της βιβλίο “Οι μητέρες” που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πόλις σε μετάφραση της Άννας Μαραγκάκη. Είναι μια ενδιαφέρουσα φωνή η Μπένετ, ελπίζω να δούμε και αυτό το δεύτερο βιβλίο στα ελληνικά.

• 

Και φυσικά “Η Γη της Επαγγελίας” του Barack Obama.Το βιβλίο του Ομπάμα κυκλοφορεί στη γλώσσα μας αν και πωλείται προς το παρόν μόνο στο Public και στα υπόλοιπα βιβλιοπωλεία από την πρώτη του έτους.

• 

Ίσως ήταν αναμενόμενες αυτές οι επιλογές. Το βιβλίο του Ομπάμα είναι ένα εκδοτικό φαινόμενο ήδη. Με σχεδόν 1.000.000 πωλήσεις την πρώτη ΜΕΡΑ, με ταυτόχρονες μεταφράσεις σε 24 γλώσσες και ενθουσιώδεις κριτικές από παντού. Ακόμη και το βραβείο Μπούκερ άλλαξε την ημερομηνία της ανακοίνωσης του για να μη συμπέσει με την πρεμιέρα του βιβλίου του Ομπάμα. Αυτές τις μέρες όπου κι αν κοιτάξεις θα δεις συνεντεύξεις του, εκδηλώσεις στις οποίες μιλάνε για το βιβλίο, τουιτς και φωτογραφίες στο ίνστα. Το αξίζει;

Ακούω το βιβλίο εδώ και δυο βδομάδες περίπου, όποτε βγαίνω να περπατήσω. Είναι μια μεγάλη απόλαυση. Την ακουστική εκδοχή μάλιστα την αφηγείται ο ίδιος και καθώς περπατάω στις γνωστές διαδρομές της πόλης μου νιώθω ότι το να έχω τη φωνή του να μου διηγείται την άνοδο του στην πολιτική και τα πρώτα χρόνια της προεδρίας του είναι ένα μεγάλο προνόμιο.  Δεν είμαι πολύ φίλος των βιβλίων πολιτικών ανθρώπων, προσπαθώ να σκεφτώ αν έχω διαβάσει κάποιο άλλο και μάλλον όχι, δεν έχω. Αλλά αυτό το βιβλίο είναι ιδιαίτερο. Ο λόγος του είναι στοχαστικός, είναι ένα μείγμα πολιτικής, φιλοσοφίας και ανθρώπινης ζωής. Ο ίδιος λέει ότι αυτό που τον βοήθησε να επιβιώσει τα χρόνια της προεδρίας του ήταν τα βιβλία που διάβαζε. Και τον θυμόμαστε να βγαίνει από αεροπλάνα, προεδρικές λιμουζίνες κρατώντας ένα βιβλίο. Ήταν μια έκπληξη για μας. Για εκείνον κάτι που έκανε πάντα και θα συνέχιζε και τώρα. Ε, όλο αυτό το διάβασμα βγαίνει στο γράψιμο του. Είναι νομίζω χαρακτηριστικό των μεγάλων συγγραφέων να κάνουν καταστάσεις που μοιάζουν μοναδικές να μας θυμίζουν τη δική μας συνηθισμένη ζωή. Στο βιβλίο του Ομπάμα δεν είναι λίγες οι φορές που βουρκώνω γιατί θυμάμαι τις δικές μου παραλείψεις και αδυναμίες ή γιατί συγκινούμαι από τις ιστορίες των ανθρώπων που περιγράφει. Και συνεχίζω να τον ακούω. Με τον αργό ρυθμό του και τη ζεστή φωνή του με κάνει να σκέφτομαι για την πολιτική, για τις εμπειρίες της ζωής μας που διαμορφώνουν τα πιστεύω μας αλλά και για την Αμερική, για το πώς μπορείς να σταθείς χωρίς να προδίδεις τα πιστεύω σου, πώς να υπερασπίζεσαι κάτι μεγαλύτερο από σένα.

Την Τρίτη το μεσημέρι θα πραγματοποιηθεί και στα καθ’ημάς μια εκδήλωση γι αυτό το βιβλίο. Νυν και πρώην πρωθυπουργοί θα μιλήσουν για το τί σήμαινε η προεδρία Ομπάμα για την Ελλάδα. Αναρωτιέμαι αν όλοι αυτοί οι σπουδαίοι άνθρωποι που θα συζητήσουν  έχουν διαβάσει το βιβλίο και τί συγκράτησαν από αυτό. Πραγματικά θα ήθελα να την παρακολουθήσω. Αλλά έχω δώσει έναν όρκο να μην παρακολουθώ πια manels (πάνελ που αποτελούνται μόνο από άντρες) και επιπλέον εκείνη την ώρα έχω μάθημα, έχω να μάθω στις δικές μου μαθήτριες και μαθητές πώς να μπαίνουν στη θέση των άλλων και να έχουν πάντα την παρατολμία της ελπίδας!

•