ELIZABETH STROUT – Όλιβ Κίττριτζ

Αγαπάω την Elizabeth Strout και όλα όσα γράφει. Είχα γράψει πριν κάποιους μήνες για το πρώτο της που διάβασα “Το όνομά μου είναι Λούσυ Μπάρτον” και πόσο με είχε συγκινήσει. Έκτοτε διάβασα το δεύτερο εκείνης της σειράς το “Όλα γίνονται” και πριν μερικές βδομάδες το τέταρτο, αυτό που δεν έχει ακόμη μεταφραστεί στα ελληνικά το “Lucy by the Sea”. Μου άρεσαν και τα τρία πάρα πολύ. Ειδικά το τελευταίο που περιγράφει την εποχή της υποχρεωτικής καραντίνας κατά τη διάρκεια του κορωνοϊού ήταν ένα βάλσαμο. Η Στράουτ έχει αυτή την απαράμιλλη ικανότητα να μιλάει για το καθημερινό, για το πολύ συνηθισμένο κάνοντας το σπουδαίο. Οι ήρωες και οι ηρωίδες της είναι όλοι απλοί άνθρωποι, δεν κάνουν τίποτε σπουδαίο, δεν είναι ήρωες με την κυριολεκτική έννοια της λέξης, απλώς υπάρχουν, ζουν και με ένα τρόπο αυτό είναι καθησυχαστικό για τις δικές μας ζωές.

Έχοντας αγαπήσει λοιπόν τη Λούσυ Μπάρτον, τώρα που είμαι σε διακοπές και διαβάζω βιβλία από τη βιβλιοθήκη του αδελφού μου (και του πατέρα μου) είπα να ξεκινήσω την Όλιβ Κίττριτζ. Μου πήρε χρόνο να συμπαθήσω αυτή την ηρωίδα, την Όλιβ αλλά δεν είναι εκεί το θέμα. Το θέμα είναι να συμπαθήσει κάνεις τον ηρωισμό της καθημερινής ζωής, αυτή την απατηλή απλότητα της επανάληψης. Σε αυτό το βιβλίο η Στράουτ χρησιμοποιεί μια άλλη τεχνική, ουσιαστικά τα κεφάλαια του βιβλίου είναι ξεχωριστές ιστορίες ανθρώπων που πολύ χαλαρά συνδέονται με την Όλιβ, μπορεί για παράδειγμα να την είχαν καθηγήτρια στο σχολείο και να είχε πει μια φράση που τους άγγιξε. (Αυτό να θυμάσαι κι εσύ αγαπημένη μου Μ.Χ. για τα μαθήματα ποίησης που κάνεις με τα παιδιά, είμαι σίγουρη ότι αυτά που τους λες κάπου ανάβουν μέσα τους ένα φωτάκι που ίσως να το αναγνωρίσουν χρόνια μετά).

Η Όλιβ είναι γενικά στριφνή, αντιπαθής, έχει περίπλοκη σχέση με τον άντρα της και το γιο της, τα παιδιά στο σχολείο μάλλον τη φοβούνται, και τη βλέπουμε σε διάφορες φάσεις από τη μέση ηλικία και μετά. Αλλά όσο και να μη συνδεόμαστε από την αρχή μαζί της, όταν φτάνουμε στις τελευταίες σελίδες, έχουμε αλλάξει, τόσο εμείς όσο και η Όλιβ, μας έχει οδηγήσει αριστοτεχνικά η Στράουτ σε αυτό το μέρος, και ξαφνικά στις τελευταίες σελίδες βάζουμε τα κλάματα.

Ένα κοινό θέμα των βιβλίων της Στράουτ είναι η οικογένεια και οι δυσκολίες της στην εποχή μας. Περιγράφοντας δυσλειτουργικές οικογένειες τη μία μετά την άλλη με τρυφερότητα και ρεαλισμό, νομίζω μας βάζει κι εμάς τις αναγνώστριές της στη διαδικασία να σκεφτούμε τη δική μας οικογένεια και να κάνουμε ό,τι χρειάζεται να κάνει ο καθένας: να αποδεχτούμε, να συγχωρήσουμε, να ξεπεράσουμε, να ξανα αγαπήσουμε.

Ίσως είμαι (πάλι) συναισθηματικά φορτισμένη αυτές τις μέρες. Τί διαβάζει κανείς άραγε όταν έχει έρθει στο αγαπημένο του νησί της παιδικής ηλικίας, και το νησί καίγεται; Πώς βρίσκεις παρηγοριά για να μπορέσεις να συνεχίσεις; Ίσως κάπως έτσι, με τα λόγια της Strout: “Ελπίζω οι αναγνώστες μου να αισθανθούν ένα δέος απέναντι στην ανθρώπινη αντοχή της αγάπης μπροστά σε χίλιες δυο δυσκολίες, να νιώσουν πώς δεν είναι πάντοτε εύκολη μια συνηθισμένη καθημερινή ζωή, αλλά κάτι άξιο σεβασμού. Ελπίζω επίσης οι αναγνώστες μου να αντιληφθούν καλύτερα ή διαφορετικά σε σχέση με παλιότερα, τί σημαίνει να είσαι άνθρωπος. Πάσχουμε από μια βιασύνη να κρίνουμε και να επικρίνουμε, από μια σπουδή να βρίσκουμε δικαιολογίες για τον εαυτό μας και για άλλους, και θα ήθελα οι αναγνώστες να νιώσουν πώς όλοι μας είμαστε, λίγο πολύ, σε μια παρόμοια κατάσταση, αφού όλοι μας αγαπάμε και απογοητεύουμε ο ένας τον άλλον, και οι περισσότεροι από μας κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε και πώς άλλοτε αποτυγχάνουμε κι άλλοτε πετυχαίνουμε σε όσα κάνουμε και αυτό είναι η ζωή μας”.

Μία σημείωση για τη μετάφραση της Μαργαρίτας Ζαχαριάδου, εντάξει δε λέω και τίποτε καινούριο, όλοι γνωρίζουμε ότι είναι υψηλού επιπέδου μεταφράστρια, σε αυτό το βιβλίο είναι αξιοθαύμαστο το πόσο ωραία αποδίδει μικρές φρασούλες που δίνουν σε κάθε χαρακτήρα τη μοναδικότητα του.