STIEG LARSSON – The girl who kicked the hornet’s nest

Αυτό που μ ενοχλεί στα δεύτερα και τρίτα μέρη μιας τριλογίας και γενικά στις συνέχειες βιβλίων  είναι ότι τα επόμενα μετά το πρώτο, επειδή προσπαθούν να απευθυνθούν και σε ανθρώπους που τυχόν δεν έχουν διαβάσει την αρχή, επαναλαμβάνουν στοιχεία της πλοκής με αποτέλεσμα εσύ που (σαν καλή μαθήτρια) έχεις κάνει το homework να νιώθεις ότι σου μιλάει σαν να είσαι νήπιο. Όταν ένας συγγραφέας αποφεύγει αυτή τη λούμπα τότε είναι ένας καλός συγγραφέας. Ο Μάρκαρης ας πούμε στην τριλογία με τον αστυνόμο Χαρίτο το χειρίστηκε καλά. Η Ούρσουλα Λε Γκεν επίσης σε σημείο να μην είσαι σίγουρη ότι διαβάζεις τη συνέχεια του πρώτου. Ο Αλεξάντερ ΜακΚολ Σμιθ με τη ντετέκτιβ απ τη Μποτσουάνα με απογοήτευσε αλλά μαζοχιστικά, διάβασα 5 συνέχειες πριν σταματήσω. Η Ρόουλινγκ επίσης με το Χάρι με εκνεύριζε απ το τρίτο και μετά.

Ο Λάρσον στο δεύτερο με απογοήτευσε κάπως. ΤΟ κορίτσι που έπαιζε με τη φωτιά δεν ήταν ισάξιο του πρώτου. Το κορίτσι με το Τατουάζ με είχε εντυπωσιάσει. Αλλά επειδή είχα κολλήσει και ήθελα όπωσδήποτε να μάθω νέα της Λίζμπετ Σάλαντερ πήρα και το τρίτο βιβλίο και το διάβασα κι αυτό σχεδόν μονορούφι. Και μάλιστα ήταν μια έκπληξη γιατί μου άρεσε περισσότερο απ το δεύτερο.

Συζητούσαμε για το συγκεκριμένο βιβλίο με το φίλο μου τον Κώστα, ο οποίος αγαπάει πολύ τα αστυνομικά και διαβάζει πάρα πολλά κάθε χρόνο, και διαφωνούσαμε. Σ εκείνον δεν άρεσε πάρα πολύ, βρήκε την πλοκή υπερβολική και την ηρωίδα καθόλου ρεαλιστική. Εμένα δε με πείραζε καθόλου αυτό. Άσε που δεν βρήκα καθόλου υπερβολικές ούτε τις δυνατότητες της στην πληροφορική ούτε την όψη και τις συνήθειες της. Αυτό στο οποίο συμφωνήσαμε όμως ήταν ότι ο Λάρσον έγραψε πάνω απ όλα ένα λεπτομερές και παράδοξο για μας πορτραίτο της Σουηδίας. Οι περισσότεροι έχουμε μια ιδέα για τη χώρα του ΙΚΕΑ, αρκετά στερεοτυπική: κρύα, οργανωμένη, με άριστη παιδεία και καλό ντιζάιν! Ο Λάρσον όμως φανερώνει και τις παθογένειες, την πολλή βία ειδικά ενάντια στις γυναίκες (χαρακτηριστική όχι μόνο στη Σουηδία βέβαια), αλλά και κάποια στοιχεία που ίσως τα ξέρουμε αλλά δεν αντιλαμβανόμαστε την έκταση τους. Εμένα μ άρεσε ας πούμε το γεγονός ότι οι ήρωες χρησιμοποιούν συνέχεια τα μέσα μαζικής μεταφοράς, ότι υπάρχει μια ελευθερία στις σχέσεις, ότι στο ζήτημα σεξ οι άνθρωποι είναι πιο χαλαροί, και ότι η νομοθεσία τους είναι εκεί για να προστατεύει τον πολίτη. Σε αυτό το τρίτο βιβλίο αυτό το τελευταίο είναι ιδιαίτερα προφανές. Η Σάλαντερ είναι σε δυσκολότερη θέση από ποτέ αλλά αυτή τη φορά θα έχει την κοινωνία στο πλάι της. Όχι γιατί έγινε ξαφνικά συμπαθής αλλά γιατί ο νόμος είναι ψυχρός: όταν καταπατούνται τα συνταγματικά σου δικαιώματα, δεν έχει σημασία αν είσαι φρικιό. Δεν έχει σημασία αν είσαι αντικοινωνικός και αντιπαθής. Δεν έχει καν σημασία αν είσαι παιδί μετανάστη  ή βέρα Σουηδέζα με ξανθά μαλλιά. Παρουσιάζει δηλαδή μια χώρα στη οποία κανείς δεν είναι αθώος. Υπάρχουν κι εκεί κακοί και διεφθαρμένοι ακόμη και σε πολύ ψηλό επίπεδο. Η διαφορά με τη δική μας χώρα είναι ότι εκεί κάποια στιγμή οι θεσμοί λειτουργούν και επιπλέον υπάρχουν και δημοσιογράφοι που δουλεύουν σκληρά για να αποκαλύψουν και να τεκμηριώσουν αυτά που γράφουν.

Στις ταινίες το καλό και προβλέψιμο τέλος με εκνευρίζει, το θεωρώ εύκολη λύση πολλές φορές. Αλλά σε αυτό το βιβλίο η ηρωίδα έχει περάσει τόσα πολλά που το καλό τέλος είναι αναγκαίο. Τις τελευταίες σελίδες τις διάβασα κυριολεκτικά καθισμένη στην άκρη του καναπέ, και θα μπορούσα άνετα να δαγκώνω τα νύχια μου, αν είχα αυτή τη συνήθεια. Δε θα σας πω όμως τι γίνεται για να μη σας το χαλάσω. Είμαι περίεργη πως θα το μεταφράσουν πάντως. Το κορίτσι που κλώτσησε τη σφηκοφωλιά; Κάπως μεγάλο…

Και κάτι άσχετο με τη λογοτεχνία. Μ έχει πιάσει μια μανία ξεκαθαρίσματος είτε πρόκειται για παλιά πράγματα είτε για σχέσεις που σερνόντουσαν καιρό, είτε για προγράμματα που έκαναν τον υπολογιστή μου αργό και δύσχρηστο. Κατέβασα από ένα ντουλάπι τουλάχιστον καμιά πενηνταριά παλιά coursebooks αγγλικών μερικά από τη δεκαετία του 90 ακόμη, άλλα για εξετάσεις που έχουν αλλάξει τουλάχιστον 2 φορές από τότε που τα απέκτησα. Κάποια ήταν δείγματα από εκδοτικούς οίκους  αρκετά άλλα τα είχα χρυσοπληρώσει. Τώρα είναι στοιβαγμένα δίπλα στην πόρτα και κάθε φορά που κατεβαίνω παίρνω μερικά και τα πετάω στην ανακύκλωση.