KΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΤΖΑΜΙΩΤΗΣ – Η σιωπή και η πόλη

Διάβασα το μυθιστόρημα του Κωνσταντίνου Τζαμιώτη μέσα στις γιορτές του Πάσχα. Καιρό είχε να με συνεπάρει τόσο ελληνικό μυθιστόρημα. Δε διαβάζω και πολλά βέβαια.

Η ιστορία φαίνεται κατ’αρχήν απλή: ένας άνθωπος, όπως χιλιάδες άλλοι αυτόν τον καιρό, χάνει τη μικρή του βιοτεχνία γιατί η εποχή άλλαξε άρδην κι αυτός δεν ήταν προετοιμασμένος. Από κει που είχε μια άνετη ζωή βρίσκεται να μη μπορεί να τα βγάλει πέρα, να χρωστάει τεράστια ποσά να δουλεύει 15 ώρες τη μέρα και πάλι να μη φτάνουν. Η οικογένεια του διαλύεται κι εμείς παρακολουθούμε μια προδιαγραμμένη πορεία προς την παρακμή.

Αυτό είναι το πρώτο επίπεδο, το επίπεδο των χαρακτήρων. Ο ήρωας μας δουλεύει ως ταξιτζής και από το αυοτκίνητο του περνάει όλο το πάνθεον των σύγχρονων Ελληνών, οι θρησκόληπτοι, οι Ελληνάρες, οι μορφωμένοι, οι απελπισμένοι, οι εγκλωβισμένοι, οι ερωτευμένοι, τα νέα παιδιά που φεύγουν μετανάστες κλπ κλπ. Ταυτόχρονα γνωρίζουμε τον περίγυρο του ήρωα: τη γυναίκα του που αντιμετωπίζει για πρώτη φορά στη ζωή της δυσκολίες, σε σημείο να χρειαστεί, να εργαστεί, τον πρόεδρο του σωματείου, τους τοκογλύφους δανειοδότες του, τους παλιούς φίλους. Όλοι οι ήρωες ακόμη κι αυτοί που παρουσιάζονται συνοπτικά είναι τόσο αληθοφανείς που εύκολα τους αναγνωρίζουμε.

Όμως η μεγαλύτερη επιτυχία του μυθιστορήματος είναι η εικόνα της πόλης που παρουσιάζει: μια πόλη άγρια, παρατημένη από όλους, με καθημερινή βία, έναν τόπο όπου όσα ξέραμε για φυσιολογικά, όσα πιστεύαμε για τον ίδιο μας τον εαυτό ανατρέπονται. Μια Αθήνα βρώμικη, σιχαμένη, ρατσίστρια, υπολογίστρια. Ένα τοπίο δυστοπικό που θα έλεγες ότι είναι προιον επιστημονικής φαντασίας αν δεν είχες διαβάσει πολλά παρόμοια περιστατικά στις εφημερίδες.

 

Οι πρώτες σελίδες του βιβλίου κύλησαν κάπως αργά. Δεν μπορούσα να καταλάβω που το πάει ο συγγραφέας. Είναι απλώς αλλό ένα μυθιστόρημα για το τί συμβαίνει τώρα; Θέλει απλώς να παρουσιάσει έναν τύπο που εκ των υστέρων αυτομαστιγώνεται για τα λάθη μιας εικοσαετίας; Το βασικό εύρημα είναι το εξής: ο ταξιτζής μας βρίσκει στο ταξί του ένα τσαντάκι με ένα τεράστιο χρηματικό ποσό. Το πως το χειρίζεται από κει και πέρα αλλά το πως το διαχειρίζονται και οι γύρω του είναι ουσιαστικά και το κεντρικό ερώτημα που φαίνεται να καίει το συγγραφέας: είμαστε ό,τι είμαστε ανάλογα με το τί συμβαίνει γύρω μας ή διατηρούμε την ακεραιότητα μας ανεξάρτητα των συνθηκών;

 

Το μυθιστόρημα τελειώνει χρονικά μερικά χρόνια πριν, όταν το κίνημα των Αγανακτισμένων είναι ακόμη σε εξέλιξη και οι μάχες μαίνονται στην πλατεία Συντάγματος. Τίποτε δεν έχει τελειώσει για τον ήρωα μας, όπως και για μας. Ένα μικρό ψήγμα αισιοδοξίας γεννιέται στην τελευταία σελίδα. Διαλέγω επίτηδες να μην σας αποκαλύψω τις λεπτομέρειες γιατί πολλές σελίδες του διαβάζονται σαν θρίλλερ, έχουν ένα φρενιτώδη ρυθμό. Ομολογώ ότι στο τέλος πηδούσα γραμμές μόνο και μόνο για να δω τι έγινε. Μετά γύρισα και τις ξαναδιάβασα.

 

“Δεν ξέρω πώς γίνεται, αλλά έρχεται μια μέρα που κάνεις το λογαριασμό και τα βρίσκεις λιγότερα απ’όσα τα υπολόγιζες” είπε με τα μάτια στυλωμένα στο δρόμο, γιατί ήξερε πως ο άλλος τον παρακολουθεί προσεκτικά. “Σαν να σ’έριξαν στη μοιρασιά. Πως το λένε; Σαν να σ’εκλεψαν. Έχεις προσέξει πως πάντα είναι είναι λιγότερα απ’όσα περίμενες;”

Ρουθούνισε δυσαρεστημένος. “Τι σ’έπιασε τώρα; Καλά δεν περάσαμε; Γιατί θες να το χαλάσεις;”

“Και το χειρότερο” συνέχισε σαν να μην τον είχα διακόψει, “είναι πως δεν ξέρεςι σε ποιον να ρίξεις το φταίξιμο. Το έκανες μόνος σου ή άφησες άλλον να βάλει χέρι στο ταμείο;”

 

 

Χαίρομαι πολύ που διάβασα το μυθιστόρημα του Κωνσταντίνου Τζαμιώτη παρόλο που με τρόμαξε με το ρεαλισμό του ή μάλλον ίσως γι αυτό. Είναι το δεύτερο δικό του που διαβάζω, είχα ευχαριστηθεί και την Εφεύρεση της Σκιάς.

 

Να κάνω και μια αναφορά στην έκδοση: το διάβασα ως ηλεκτρονικό βιβλίο που αγόρασα κατ ευθείαν από την ιστοσελίδα των εκδόσεων Καστανιώτη. Πολύ φιλική προς το χρήστη σελίδα, πανεύκολα πληρώνεις και “κατεβάζεις” το βιβλίο στη συσκευή σου. Μου άρεσε πολύ που έχει και μια σελίδα με ένα ηλεκτρονικό exlibris! Τώρα το μόνο που μένει είναι ένα ελληνικό ηλεκτρονικό βιβλιοπωλείο που θα πουλάει ebooks, όλων των εκδόσεων.

 

Άλλες παρουσιάσεις – κριτικές:

Librofilo: H τραγωδία ενός ήρωα της καθημερινότητας 

Αναγνώστρια:  Η πόλη και η σιωπή

Διάστιχο: Η πόλη και η σιωπή

Εκδόσεις Καστανιώτη: Το βίντεο για την προώθηση του βιβλίου (με τη φωνή του ίδιου του συγγραφέα αν δεν κάνω λάθος)