BEN GIJSEMANS – Hubert

 Τι συμβαίνει με το Βέλγιο και τα κόμιξ; Αυτή είναι μια από τις πρώτες ερωτήσεις που σκέφτεται κάποιος που επισκέπτεται πρώτη φορά τη χώρα της σοκολάτας και της μπύρας. Σε μια σύντομη βόλτα στο κέντρο των Βρυξελλών θα συναντήσει σίγουρα μία από τις πολλές τοιχογραφίες, θα δει τα πολλά εξειδικευμένα βιβλιοπωλεία με κόμιξ, μπορεί να πέσει μάλιστα και πάνω στην παρέλαση με μπαλόνια ήρωες κόμιξ.

Στην Ελλάδα αγαπάμε επίσης τα κόμιξ, δεν τα θεωρούμε μόνο αναγνώσματα για παιδιά. Η Βαβέλ και το Παρα πέντε στη δεκαετία του 80 και το 90 διαμόρφωσαν ένα ευρύ κοινό αυτής της τέχνης και στα τέλη της δεκαετἰας του 90 το συμπλήρωμα της Ελευθεροτυπίας «Η 9^η τέχνη» είχε φανατικούς φίλους, που πολλές φορές αγόραζαν την εφημερίδα, κρατούσαν το ένθετο και πετούσαν τα υπόλοιπα. (Το ίδιο κάναμε και κάθε Παρασκευή με το ένθετο Βιβλιοθήκη, αλλά αυτό είναι άλλο θέμα).

Όταν ήρθα όμως πρώτη φορά εδώ στις Βρυξέλλες, εντυπωσιάστηκα με την ποικιλία των βιβλίων και των συγγραφέων. Με την ποικιλομορφία των σχεδίων και των θεμάτων. Με την αγάπη του κόσμου για τους συγγραφείς BD, bandes dessines, με τα εξειδικευμένα βιβλιοπωλεία σε κάθε γειτονιά σχεδόν. Όλοι σοκαριστήκαμε πέρσι με τις δολοφονίες στο περιοδικό Σαρλί Εμπντό. Ειδικά εδώ όμως, οι άνθρωποι έκλαιγαν για τους σχεδιαστές σαν να ήταν μέλη της οικογένειάς τους. Ο αγαπητός Καμπού και ο Βολίνσκι με το ανίερο χιούμορ ήταν στο στόμα του καθενός σαν να μιλούσαν για τα ξαδέλφια τους.

Και φέτος που η τρομοκρατία χτύπησε τις ίδιες τις Βρυξέλλες, οι σχεδιαστές  (Βέλγοι και Γάλλοι) ήταν αυτοί που αποτύπωσαν αμέσως τη θλίψη του κόσμου. Ο Τεν Τεν που κλαίει, ο γάτος του που αγκαλιάζει την οικογένεια του, το αγοράκι που κατουράει τις βόμβες, οι τηγανητές πατάτες που λένε «Άντε και γαμήσου» στους τρομοκράτες.

Δε θέλω όμως να μιλήσω για τα χτυπήματα. Διαβάζω, ακούω και συζητάω και άκρη δε βγάζω. Το μόνο σίγουρο είναι ότι αυτό το καινούριο είδος τρομοκρατίας τους μισεί όλους: τους ανθρώπους στο Παρίσι, στις Βρυξέλλες, στη Λαχώρη, στην Κωνσταντινούπολη, για να αναφέρω μόνο μερικούς τελευταίους στόχους.

Θέλω να σας γράψω μόνο για ένα βιβλίο κόμιξ που βγήκε τελευταία και είναι ένα μικρό παράδειγμα της σχεδιαστικής σκηνής του Βελγίου. Ο σχεδιαστής του είναι ένα νέο παιδί που άρχισε να σχεδιάζει αυτό το βιβλίο όταν ήρθε στις Βρυξέλλες για το μεταπτυχιακό του. Όπως μάλιστα είπε στη συνέντευξη στο περιοδικό Agenda, το βιβλίο ήταν μια αφορμή για να περνάει πολλές ώρες στο μουσείο και να μην «κάνει τα μαθήματα του». Θέλει να συνεχίσει το πρότζεκτ με άλλα δύο βιβλία με ήρωες πάντα ανθρώπους που δεν έχουν τίποτε το ηρωικό.

Το βιβλίο λέγεται Hubert. Ο Ουμπέρ, είναι λοιπόν ένας τύπος μοναχικός που αγαπάει τα μουσεία. Του αρέσει να σχεδιάζει κι αυτός και συνήθως αντιγράφει αυτά που βλέπει με τις ώρες τα πρωινά. Στο βιβλίο επισκέπτεται κυρίως το Βασιλικό Μουσείο Καλών Τεχνών  . Τον βλέπουμε να περνάει ώρες μπροστά στους διάσημους πίνακες  και γλυπτά που βρίσκονται στη μεγάλη αίθουσα του μουσείου και σχεδόν να συνομιλεί μαζί τους. Άνθρωποι περνούν γύρω του, βγάζουν φωτογραφίες, βγάζουν σέλφι, φιλιούνται, μαλώνουν, αδιαφορούν, κοιτάζουν εξεταστικά, κι ο Ουμπέρ είναι πάντα εκεί.

Όταν το μουσείο κλείνει ο Ουμπέρ γυρίζει σπίτι του. Σκέφτεται, φτιάχνει κάτι να φάει, πίνει τη μπυρίτσα του και ανοίγει τον υπολογιστή του για να ζωγραφίσει. Μια γειτόνισσα του θέλει να γίνει η μούσα του, αλλά ο Ουμπέρ δε θέλει. Μια μέρα πάει στο Παρίσι να δει ένα άλλο μουσείο. Αλλά αυτό που κάνει κάθε μέρα είναι να κοιτάζει μια άλλη γειτόνισσα που ποτίζει τα λουλούδια της στο μπαλκόνι του ακάλυπτου. Θα βρει άραγε ο Ουμπέρ το θάρρος να της μιλήσει; Τα υπόλοιπα στο βιβλίο.

Ο Ουμπέρ έκανε μεγάλη επιτυχία αυτές τις λίγες εβδομάδες που έχει κυκλοφορήσει: μεταφράζεται ήδη στα Αγγλικά και στα Γερμανικά και θα κυκλοφορήσει και στη Γαλλία. Είναι νομίζω αυτή η ήρεμη δύναμη που τον κάνει να ξεχωρίζει και ο αργός ρυθμός του. «Χρειάζεται χρόνος για να δεις» λέει ο σχεδιαστής του.

Αυτό που μου άρεσε εμένα ήταν τα θαμπά χρώματα του σχεδίου αλλά και τα θέματα: η συνομιλία με τα έργα τέχνης, το ερώτημα πώς γίνεται κανείς ο ίδιος καλλιτέχνης, και τελικά πώς βρίσκουμε τη δύναμη να κάνουμε αυτό που πραγματικά ονειρευόμαστε. Ο Ben Gusemans, φαίνεται να απαντάει: Πάρτε το χρόνο σας, μη βιάζεστε και κάποια στιγμή θα το βρείτε.

Θα ήθελα να μπορώ να πω άλλα λόγια στον απόηχο όσων έγιναν μια βδομάδα πριν στις Βρυξέλλες. Αλλά δεν ξέρω τι να πω. Ξέρω μόνο ότι αύριο θα πάμε πάλι στη δουλειά, κοντά στο σταθμό Μάαλμπεκ και το Σαββατοκύριακο ελπίζω να πάμε σε κάποιο μουσείο. Θα συνεχίσουμε να λυπόμαστε για τα θύματα εδώ και παντού, θα συνεχίσουμε να πηγαίνουμε σε μουσεία και συναυλίες, θα συνεχίσουμε να βρισκόμαστε με φίλους από τη Λαχώρη, τη Βαρσοβία, το Κίνγκστον, το Ντακάρ, τη Λάρισα, θα συνεχίσουμε να αγαπάμε τα κόμικς, τα βιβλία, τα ποιήματα. Θα ζούμε.

Βρυξέλλες, 28/03/2016