DANIEL PENNAC – Comme un roman

                                                                           RELIRE, CE N’EST PAS SE RÉPÉTER, C’EST DONNER UNE PREUVE TOUJOURS NOUVELLE D’UN AMOUR INFATIGABLE.

Πολλές αγαπημένες αναγνώσεις μου έχουν αρχίσει κατά λάθος. Έτσι και αυτή που θα σας περιγράψω εδώ. Έψαχνα ένα μυθιστόρημα γαλλικό για το οποίο είχα διαβάσει ενδιαφέρουσες κριτικές μερικά χρόνια πριν. Θυμόμουν μόνο τη λέξη μυθιστόρημα στον τίτλο έτσι όταν έπεσα πάνω στο βιβλίο το ξώφυλλο του βιβλίου που βλέπετε εδώ αριστερά είπα: Αυτό είναι. Ήταν και ένα αντίτυπο από δεύτερο χέρι σε μια αγορά του Παρισιού, οπότε όλα καλά.

Το ξεκίνησα σχετικά πρόσφατα και γρήγορα κατάλαβα ότι δεν ήταν αυτό που περίμενα. Ίσως όμως και να ήταν κάτι καλύτερο. Κατά τύχη είχα πέσει πάνω στην πηγή, στο βιβλίο μέσα στο οποίο έγραψε ο Ντανιέλ Πεννάκ τα δέκα δικαιώματα των αναγνωστών. Ίσως έχετε δει την αφίσα εικονογραφημένη από τον Κουεντίν Μπλέικ ή αυτή την ελληνική της έκδοση που ήταν αρκετά δημοφιλής για κάποια χρόνια και την έβλεπες σε πολλά σχολεία και βιβλιοπωλεία.

Το βιβλίο δεν είναι καθόλου μυθιστόρημα. Είναι ένα δοκίμιο που όπως λέει και στη γαλλική βικιπαίδεια, είναι ταυτόχρονα ένας ύμνος και μια απομυθοποίηση της ανάγνωσης. Πολύ παραστατικά και ζωντάνα περιγράφει πώς εμείς οι δάσκαλοι έχουμε μια καταπληκτική ικανότητα να σκοτώνουμε κάθε ενθουσιασμό για τη λογοτεχνία που πιθανόν έχουν οι μαθητές μας, μετατρέποντας την σε αγγαρεία και υποχρέωση. Ενώ εκεί γύρω στα 4-5 χρόνια έχουμε αναγνώστες/ακροατές ενθουσιώδεις που ζητάνε να τους διαβάσουμε ξανά και ξανά το ίδιο παραμύθι, με το που πάνε στο σχολείο η αγάπη για το διάβασμα σκοτώνεται ακαριαία. Αφού με χιούμορ περιγράψει πώς το καταφέρνουμε αυτό γονείς και δάσκαλοι, μέσα στο άγχος μας να κάνουμε το καλύτερο, δίνει και μερικές ιδέες για το τι μπορούμε να κάνουμε.

Περιγράφει ένα χαρισματικό δάσκαλο (τον ποιητή George Perros) που ενέπνεε την αγάπη των μαθητών του για τη λογοτεχνία μόνο διαβάζοντας τους φωναχτά αποσπάσματα από τα αγαπημένα του έργα.

Την ίδια πρακτική προτείνει και ο Πεννάκ στους σύγχρονους δασκάλους: Βρείτε χρόνο, φτιάξτε το χρόνο μέσα στο ωρολόγιο πρόγραμμα ώστε να μπορέσετε να διαβάσετε εσείς πρώτα στους μαθητές σας. Απενοχοποιήστε το διάβασμα. Δεν είναι ούτε για τους πιο έξυπνους, ούτε για τους πιο καλούς, ούτε για τους πιο συνεπείς. Είναι καταρχήν ευχαρίστηση. Είναι η αρχέγονη ανάγκη να ακούμε (και να φτιάχνουμε) ιστορίες. Και έχουμε δικαίωμα να διαβάζουμε ό,τι θέλουμε, όπου θέλουμε και με όποιο τρόπο θέλουμε. Πηδώντας σελίδες, μισοτελειώνοντας, σχολιάζοντας ή σωπαίνοντας.

Τα σημεία που μιλάει για ωραίους δασκάλους που παίρνουν τους μαθητές τους απ’το χέρι και τους βοηθάνε να βουτήξουν στη θάλασσα της λογοτεχνίας είναι από τα ωραιότερα.

Το πιο ενδιαφέρον μάλιστα είναι ότι ο ίδιος ο Πεννάκ είναι ένα από τα «θύματα» της εκπαίδευσης. Σε ένα άλλο του βιβλίο που μισοδιάβασα μιλάει για τα βάσανα του στο Δημοτικό όπου έκανε χρόνια να μάθει να διαβάζει κι ακόμη περισσότερα να κάνει τις τέσσερις πράξεις…

Και το κερασάκι στην τούρτα για μένα: Είναι ένα από τα πρώτα βιβλία που διαβάζω εξ ολοκλήρου στα Γαλλικά. Ένα χρόνο τώρα (που ζω σε γαλλόφωνη χώρα) είχα πιάσει κι άλλα βιβλία, αλλά ήταν ή πολύ δύσκολα, ή πολύ αδιάφορα, ή εκλαϊκευμένα, ή εικονογραφημένα. Αυτό είναι νομίζω το πρώτο μου κανονικό βιβλίο που διαβάζω από την αρχή μέχρι το τέλος, sans sauter des pages, χωρίς να πηδάω σελίδες, και που το ευχαριστιέμαι κιόλας. Είναι μεγάλη η χαρά να διαβάζεις στο πρωτότυπο και αισθάνομαι πάλι σαν μαθήτρια τώρα που η μελέτη των Γαλλικών είναι καθημερινότητα. Αλλά κι αυτό είναι άλλη ιστορία που θα πούμε μια άλλη φορά.

Για τέλος τα 10 δικαιώματα του αναγνώστη σε τρεις γλώσσες! Αγαπημένο το νούμερο 6 φυσικά: να μπερδεύεις το βιβλίο με την πραγματική ζωή!

 

Για καμένους βιβλιόφιλους, για εκπαιδευτικούς, για γαλλόφωνους και μη, το βιβλίο θα σας αρέσει και θα το θυμάστε για καιρό!

 

Y.Γ. Τελικά το βιβλίο που έψαχνα ήταν αυτό: Au bon roman του Laurence Cosse. Μοιάζει δεν μπορείτε να πείτε…