17 χρόνια διαδρομές

Είμαι κάπως φορτισμένη σήμερα γιατί η φετινή σχολική χρονιά ξεκινάει με μια μεγάλη αλλαγή για μένα: μετά από 17 χρόνια θα δουλέψω επιτέλους στη Λάρισα, τον τόπο κατοικίας μου. Από το 2005 που διορίστηκα εργαζόμουν στο νομό Καρδίτσας (με ένα διάλειμμα 5 χρόνων στις Βρυξέλλες) και μάλιστα σε ένα κυρίως χωριό.

Σήμερα καθώς πήγαινα στο παλιό σχολείο για να μεταφέρω το υλικό που είχα στην τάξη μου σκεφτόμουν πώς πέρασαν αυτά τα χρόνια. Πόσες φορές έκανα άραγε τη διαδρομή Λάρισα – Ιτέα ή όποιο άλλο χωριό τύχαινε να υπηρετώ; Και ποιες στιγμές θα κουβαλάω πάντα μαζί μου;

Δε θα ξεχάσω την πρώτη μέρα που παρουσιάστηκα στο σχολείο του Καρποχωρίου και τα παιδιά έκαναν προσευχή. Ένιωθα ταυτόχρονα ότι είχα μεγαλώσει πολύ αλλά και καθόλου μια και αυτή η σκηνή επαναλαμβανόταν αυτούσια όπως στα δικά μου μαθητικά χρόνια. Εκείνη τη μέρα επίσης όταν άρχισε μια μαθήτρια να λέει το “‘Άγιος ο Θεός” σχεδόν χωρίς καθόλου φωνήεντα, με τη βαριά Θεσσαλική προφορά κοιτούσα κάπως διακριτικά δεξιά κι αριστερά να δω αν μιλούσε έτσι στα αλήθεια, γιατί μου πέρασε προς στιγμήν από το μυαλό ότι ήταν ένα αστείο όλο αυτό.

Δε θα ξεχάσω πώς όποια αυταπάτη είχα για καλύτερη διατροφή στην αγνή ελληνική επαρχία γρήγορα διαψεύστηκε. Όλα αυτά τα χρόνια βλέπω τα παιδιά να έρχονται με κολατσιό κακής ποιότητας, με αυτά τα συσκευασμένα κρουασάν, η γνωστή εταιρεία πρέπει να έχει ως αποκλειστικούς πελάτες της τη μαθητική κοινότητα και τους φαντάρους. Είμαι πλέον σίγουρη ότι (και) αυτό είναι ταξικό θέμα.

Δε θα ξεχάσω τις διαδρομές, ατέλειωτες διαδρομές, με βροχή, με ομίχλες, με λιακάδα, με καύσωνα, με χιόνι, τα ατυχήματα στο δρόμο (ένα από αυτά κι εγώ τον πρώτο χρόνο μετά το διορισμό), τα μονίμως απορρυθμισμένα φανάρια, τα σκοτωμένα ζώα, τα τραυματισμένα ζώα, τα γεράκια (buteo buteo)πάνω στα σύρματα της ΔΕΗ, τους ασβούς, τις αλεπούδες. Τα ζώα γενικά ήταν πολύ μέσα στη σχολική μας ζωή – πέρσι μάλιστα ζήτησα από τα παιδιά να γράψουν για όλα τα ζώα που βλέπουμε μέσα ή γύρω στο σχολείο και οι απαντήσεις ήταν πολύ ενδιαφέρουσες. Όπως ίσως μαντεύετε τα έντομα παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο, αλλά και τα πουλιά: ένα ζευγάρι μπούφων είχε κάνει στέκι του ένα πεύκο στην πίσω αυλή, οι καρακάξες έβγαζαν την ώρα που είχαμε μάθημα ό,τι είχαν πετάξει τα παιδιά στους κάδους, μέχρι ένα φίδι κατεβάσαμε από ένα δέντρο, μια ωραιότατη, φοβισμένη δενδρογαλιά.

Η εκπαίδευση άλλαξε αυτά τα 17 χρόνια; Άλλαξε και δεν άλλαξε. Στα χαρτιά έγιναν πολύ ωραία πράγματα. Στην πραγματικότητα, λίγα. Δε θα πω κάτι πρωτότυπο να πω ότι όλα εξαρτώνται από το προσωπικό μεράκι και φιλότιμο. Ως δική μου ευθύνη θα θυμάμαι τα πρότζεκτ eTwinning. Τα πρώτα μου βήματα με την εκπαιδευτική τεχνολογία. Τα πρώτα μου βήματα στην επιμόρφωση των συναδέλφων. Τα πρώτα μου βήματα στο blogging. Τη σχολική βιβλιοθήκη και το ευχάριστο άχθος να διαλέγεις βιβλία για παιδιά. Τις σχολικές συμβούλους που γνώρισα και αγάπησα. Την εισαγωγή των Αγγλικών στις μικρές τάξεις. Το νηπιαγωγείο (2 ώρες καθαρής χαράς την εβδομάδα που πολύ θα μου λείψουν φέτος). Αν μπορούσα να δω τον εαυτό μου από απόσταση θα έλεγα ότι ξεκίνησα ως κάπως αγχωμένη για το αντικείμενο εκπαιδευτικός  που πάντα έβγαζε παραπάνω φωτοτυπίες γιατί φοβόταν μήπως υπάρξει κάποια στιγμή χωρίς θέμα για να μετατραπώ σε μια εκπαιδευτικό με πολύ ευρύτερη φιλοσοφία, που πλέον την απασχολεί να μάθουν τα παιδιά μερικές βασικές δεξιότητες ας είναι και εις βάρος της Αγγλικής γλώσσας.

Μα νομίζω πιο πολύ θα θυμάμαι τις κουβέντες στο διάλειμμα. Πρόσφατα συζητούσα με μια φίλη που για λίγους μήνες δούλεψε σε ένα δημοτικό σχολείο στο κέντρο του Λονδίνου. Ένα από τα πράγματα που της έκανε εντύπωση ήταν ότι στα διαλείμματα οι εκπαιδευτικοί συζητούσαν μόνο εκπαιδευτικά θέματα. Κυρίως θέματα των μαθητών και μαθητριών τους. Στα σχολεία που υπηρέτησα δεν ήταν έτσι. Έχω βρεθεί σε ωραίες συζητήσεις, σε βαρετές συζητήσεις (συνήθως αυτές για τα καλύτερα φάρμακα), σε συζητήσεις που κατέληξαν σε καυγά, σε συζητήσεις που έχτισαν φιλίες και σε άλλες που τις κατέστρεψαν. Έχουμε μιλήσει για τα πάντα αυτά τα 17 χρόνια, την παιδαγωγική, τη μεθοδολογία, τη μαγειρική, την ιστορία, την τοπική ιστορία, τις τοπικές παροιμίες, την τοπική πανίδα και χλωρίδα, τα τοπωνύμια, τα φαγητά (πάντα στο δρόμο του γυρισμού, έπεφτε η ερώτηση: τι θα μαγειρέψατε σήμερα; και πάντα κάποια απαντούσε τίποτε), τα ταξίδια (Χρήστο, αυτή η Τζάστενη είναι μεγάλο απωθημένο), τη γεωγραφία όπως τη βλέπαμε να αναπτύσσεται μπροστά μας τις καθαρές μέρες (εδώ πρωταθλητής ο Αντρέας που ξέρει όλες τις κορυφές των Αγράφων, Βουτσικάκι, Καζάρμα, Ντελιδήμι, απέξω κι ανακατωτά), τον κινηματογράφο ( ο Νίκος και το κόλλημα του με το Ρέντφορντ και τον Πατσίνο), το φεμινισμό πολλές φορές (Έρη, πρέπει να συνεχίσουμε αυτές τις κουβέντες), τα παιδιά μας, τα παιδιά των άλλων, τα παιδιά γενικά…

Είδα αυτές τις μέρες μια Αμερικάνικη ταινία με εκπαιδευτικό θέμα, του 1989. Λέγεται Lean on Me, και μιλάει για έναν διευθυντή σχολείου που προσπαθεί να σώσει ένα σχολείο από το κλείσιμο. Όταν την είχα πρωτοδεί είχα σταθεί στο όραμα αυτού του ανθρώπου και πώς προσπάθησε να το πραγματοποιήσει. Τώρα μου έκανε εντύπωση ο αυταρχισμός και η αλαζονεία του, ακόμη κι αν είχε καλές προθέσεις. Έχω μάθει πια ότι υπάρχουν πολλά είδη ηγεσίας και δε χρειάζεται να καταφεύγουμε στο παλιό είδος για να πετύχουμε. Και αυτό είναι το σχόλιο μου για την εκπαιδευτική ηγεσία όλα αυτά τα χρόνια.  

Στην ίδια ταινία το επιχείρημα που έπεισε τον πρωταγωνιστή να αναλάβει το δύσκολο εγχείρημα ήταν η επιθυμία να αφήσει κάτι για το μέλλον. Έτσι κι εγώ αυτές τις μέρες αναρωτιέμαι αν αφήνω κάτι πίσω μου μετά από τόσα χρόνια στο ίδιο σχεδόν σχολείο. Σήμερα στο άδειο σχολείο μπήκα για λίγο στη βιβλιοθήκη. Και βρήκα την απάντηση που έψαχνα. Μαζί με τα δέντρα που φυτέψαμε, τα κάγκελα που βάψαμε, τις εκδρομές που συνοδέψαμε, τα μούρα και τα κορόμηλα που φάγαμε, τα δέντρα από χαρτί που κατασκευάσαμε, έγινε και μια μικρή βιβλιοθήκη. Αυτή ελπίζω να μείνει.

Αύριο αρχίζω σε ένα καινούριο σχολείο. Καλωσορίζω την αλλαγή. Καλωσορίζω τη νέα σχολική χρονιά. Εύχομαι δύναμη και αισιοδοξία στις συναδέλφισσες και τους συναδέλφους μου όπου κι αν βρίσκονται.